Leiden

Leiden (pronunsiashon^ⓘ) ta un stat i munisipio nortwèst di e provinsia Zuid-Holland. E Oude Rijn ta kore dor di e stat promé ku e yega laman. Leiden tambe ta wòrdu yamá e Sleutelstad, un referensia na e yabinan den e eskudo di e stat.

Leiden
Munisipio di Hulanda
Rapenburg Beestenmarkt Lokhorstkerk Steenschuur
Divishon atministrativo
Provinsia	Sùit-Holland
Koordinatonan	52°9′36″N 4°29′24″E
Geografia
Área	23.16 km²
Elevashon	0 meter
Poblashon
Poblashon (2024)	130,181 habitante 5942 habitante/km²
Polítika
Presidente munisipal	Peter van der Velden
Koalishon	Groenlinks, D66, PvdA, CDA
Otro informashon
Kódigo postal	2311–2318, 2321–2324, 2331–2334
Mapa detayá di Leiden
Imágennan riba Wikimedia Commons
Wèpsait ofisial
[Editá Wikidata] · [Manual]

Danki na e floresementu pa ku e industria di laken, Leiden a krese for di fin di Edat Medio te na siglo diesshete den un di e statnan mas grandi pa ku Nort di Hulanda. Riba 1 di yanüari 2024, e munisipio tabatin 130.181 habitante. E área urbano mas amplio, inkluyendo Oegstgeest, Voorschoten, Leiderdorp i Zoeterwoude, tin 215.602 habitante. E aglomerashon definí pa CBS, ku tambe ta inkluí Katwijk, tin 282.207 habitante. E region urbano, cu ta inkluí Teylingen i Noordwijk, tin un total di 365.913 habitante. Esaki ta hasi Leiden un di e dies áreanan urbano mas grandi na Hulanda.

Leiden ta atraé miles di turista tur aña, prinsipalmente pa motibu di su museonan internashonalmente konosí i sentro di stat históriko, ku a wòrdu renobá kompletamente for di aña 2000. Museonan importante ta Naturalis, Rijksmuseum van Oudheden i Museo Boerhaave. E stat tin un herensia kultural riku: artistanan manera Rembrandt van Rijn, Lucas van Leyden i Jan Steen a nase i wordu eduka einan. Un adishon resien na e atrakshon di e stat ta e Singelpark, un ruta di kanamentu di 6.5 km largu kantu di brùgnan i parkenan nobo.

Leiden ta típiko un stat di studiante i tin e universidat di mas bieu na Hulanda, fundá na 1575. E lema Stad van Ontdekkingen ("Stat di Deskubrimentunan") ta referí na e avancenan sientífiko ku a tuma lugá den e stat. E stat a risibí un impulso ekonómiko for di e BioScience Park, ku ta originá pa gran parti for di e universidat i LUMC. Esaki ta nifiká ku Leiden ta un di e statnan mas fuerte na Hulanda den términonan sosio-ekonómiko for di 2021. Den e mesun aña, Park Matilo, e parti Romano di Leiden, a haña e status di Herensia Mundial di UNESCO komo parti di e Limes ('frontera') Romano.

Geografia

Leiden ta situá den nort di e provinsia di Sùit-Holland, mas o ménos 45 km sùitwèst di Amsterdam i 18 km nortost di Den Haag. E lokalidat sentral aki ta duna e stat un 'funshon di skarnir' entre nort i sùit di Randstad.

Te ku 1896 e frontera di e stat tabata formá pa e Singel. Leiden despues a ekspandé a base di kuater anekshon (1896, 1920, 1966 i 1981), oumentando su teritorio na kosto di munisipionan alrededor di dje manera Oegstgeest, Leiderdorp, Zoeterwoude, Voorschoten/Wassenaar i Warmond. Na 1981 e stat tabata diesdos biaha mas grandi ku e tabata 85 aña promé. Tòg, di tur e statnan hulandes ku mas ku 100.000 habitante, Leiden ta keda esun di mas chikitu pa ku su superfisie.

E munisipio di Leiden a krese te na su tamaño aktual pa medio di kuater anekshon entre 1896 i 1981

Mapa di Leiden den Hulanda

E Oude Rijn ta kore dor di Leiden i ta split na rand di e stat den e Nieuwe Rijn, ku ta uni ku e Oude Rijn atrobe den sentro di e stat. Ademas, e Rijn-Schiekanaal i e Zijl ta separá i sali pasùit i panort, respektivamente, for di Leiden.

Leiden tin frontera, den sentidu di klok, for di nort ku munisipionan di Teylingen, Leiderdorp, Zoeterwoude, Leidschendam-Voorburg, Voorschoten, Wassenaar, Katwijk, i Oegstgeest. Ademas, via Teylingen e stat tin un konekshon ku e Bollenstreek.

Situacion geografico
Oegstgeest		Teylingen
Katwijk				Leiderdorp
Wassenaar		Voorschoten Leidschendam-Voorburg		Zoeterwoude