E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

Aruba, un pais constituyente di Reino Hulandes, ta hiba un sistema di un pais representativo y parlamentario democratico, mediante e Prome Minister cu ta hefe di gobierno, y un sistema multipartidista. E poder ehecutivo (uitvoerende macht) ta wordo eherce pa e gobierno. E poder legislativo ta sinta den e gobierno y e parlamento. E poder hudicial ta independiente di e poder ehecutivo y esun legislativo. Aruba tin un autonomia completo den mayoria di ramo; algun excepcion ta: e defensa, relacion stranhero, y Corte Supremo. E constitucion, asina yama Staatsregeling van Aruba, a keda promulga na januari 1986.

Politica di Aruba
PaisAruba Editá
Sede di parlamento di Aruba

Poder ehecutivo editá

E poder ehecutivo ta sinta den e funcion di gobernador, y e conseho di minister, consistiendo di e prome-minister y seis pa siete otro minister. E Gobernador di Aruba ta wordo nombra mediante un mandato di seis aña pa e monarca. E conseho di minister ta carga sosten di un mayoria di e miembronan di parlamento pa un periodo di cuater aña.

Organo Nomber Partido For di
Rey Willem-Alexander di Hulanda 30 april 2013
Gobernador Alfonso Boekhoudt 01 januari 2017
Prome Minister Evelyn Wever-Croes MEP 17 november 2017

Poder legislativo editá

E poder legislativo (wetgever) of Staten ta wordo forma pa 21 miembro scohi pa voto popular directo pa un mandato di cuater aña. E lider di e partido politico cu ta gana e mayoria electoral usualmente ta wordo nombra prome minister. Aruba ta tene eleccion pa un legislatura pa un periodo de cuater aña basa riba representacion proporcional cu e derecho di vota universal for di 18 años di edad. Aruba tin un sistema electoral multipartidista, usualmente tin dos of tres partido fuerte y un di tres cu ta electoralmente exitoso.

Poder hudicial editá

Aruba su sistema di husticia (rechterlijke macht), cual particularmente a wordo deriva for di sistema Hulandes, ta opera independientemente di e legislatura y e poder ehecutivo. Hurisdiccion den prome instancia y den apelacion ta resorta bao di e Corte Comun di Husticia di Aruba, Corsou y Sint Maarten y di Boneiro, Sint Eustatius y Saba. Conseho Supremo (Hoge Raad der Nederlanden) na Den Haag, Hulanda ta e corte mas halto riba tereno civil, penal y fiscal.

Formacion di gobierno editá

1997 editá

Despues di un coalicion temporal entre e partidonan AVP (Arubaanse VolksPartij) y partido OLA (Organisacion Liberal Arubano), e eleccion di juni 1998 a wordo geschuif pa dilanti di december 1997. Lamentablemente, e resultado no tawata cla, cu niun mandato cla di un coalicion particular. E partido MEP cu nan prefera un coalicion entre e dos partido grandi, MEP y AVP. E mensahe no tawata cla ainda pa parti MEP y negociacionnan a bay inactivo. Despues di mas cu 6 luna di combersacion, AVP a start un negociacion cu e coalicion anterior y haya un coalicion basta zwak pero stabil. MEP a opta di keda como oposicion, un luga strategico na fabor di lider di partido, Nelson Oduber.

2001 editá

Cuater aña despues, den september 2001, e strategia a bal pena y MEP a gana e eleccion victorioso. MEP a bay 12 for di 21 asiento pa forma e prome gobierno no-coalicion. AVP di otro banda a perde y keda cu 6 asiento. E otro partner di coalicion di AVP/OLA a keda cu 1 asiento. Partido PPA (Partido Patriotico Arubano) cu a dura dos eleccion sin asiento, a haya dos. Despues di eleccion 2001, lider di AVP Robertico (Tico) Croes a baha como lider di partido y a bandona politica como e resultadonan di eleccion tabata un desapunto. El dicidi di duna les na Merca na University of Central Florida.

2005 editá

AVP a bay bou di un largo y arduo proceso di reconstruccion cu a inclui un lider nobo, Michiel (Mike) G. Eman, nieto di e fundado y consehero di e Prome Minister Henny Eman. Den 2005, AVP a haya 8 asiento y a keda e di dos partido mas grandi di Aruba. Di otro banda, MEP a perde algun voto, pero a keda den gobierno cu 11 asiento for di 21 y te ainda niun gobierno di coalicion. Den e eleccion aki, partido OLA y partido PPA a perde nan asiento y otro partido no a logra haya suficiente voto pa drenta Parlamento. E partido PDR (Partido Democracia Real) no a logra haya asiento pa un margen masha chikito. E partidonan ganado (cu a haya asiento) den eleccion 2005 tawata: MEP, AVP, RED, y MPA (cu a origina di partido PPA).


Logo Partido
(orden alfab.)
1994
1997
2001
2005
'01 vs '05
  AVP 10 10 6 8 +2
MEP 9 9 12 11 -1
  MPA n/a n/a n/a 1 n/a
OLA 2 2 1 0 -1
PPA 0 0 2 0 -2
  RED n/a n/a n/a 1 n/a
DR n/a n/a n/a 0 n/a

Mira tambe editá