Punto kardinal

Supkategoria di	geographic direction
Has use	navigation
Studiá pa	geografia
Lo kontrario di	intercardinal direction

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Un punto kardinal, tambe direkshon kardinal, punto di kompas òf punto selestial, ta 1/32 parti di e rosa di bientu di un kompas i ta korespondé na 11.25°. E ta wòrdu usá pa indiká mas o ménos e direkshon for di kua e bientu ta bini. E puntonan kardinal ta nort, ost, sùit i wèst.

Rosa di bientu ku puntonan interkardinal i direkshonnan interkardinal sekundario.

Hopi biaha e puntonan kardinal ta wòrdu abreviá ku e promé lèter. Komunmente ta duna preferensia na e abreviashon ingles (nort = N, ost = E, sùit = S, wèst = W). Fuera di ta konosí internashonalmente, nan tin dos bentaha mas: O no ta wòrdu konfundí ku e sero (òf ku e O franses, ku ta nifiká West) i Z, si e imagen a wòrdu bira di banda, no ta wòrdu konfundí ku N.

Hopi kultura ta inkluí e "sentro" komo un di sinku punto kardinal. Esaki ta spesialmente e kaso na Asia i den un kantidat di kosmologianan indígena tradishonal na Mesoamérika i Nort Amérika. Algun di nan ta enfoká riba un kosmos di shete direkshon, ku tambe ta inkluí “pariba” i “pabou” komo direkshon. Por ehèmpel, entre e pueblo Hopi den sùitwèst di Merka, e kuater punto kardinal no ta nort, sùit, ost i wèst, sino e kuater direkshon ku ta wòrdu asosiá ku e lugánan di salida i bahada di solo segun e solstisio^[1] di winter i zomer.^[2]

Monumento na Aruba

Monumento na Ukrania

Punto interkardinal

Puntonan kardinal por wòrdu kombiná, pues nortost ta situa eksaktamente meimei entre nort i ost. E punto aki ta yama punto interkardinal òf direkshon ordinal. Tin kuater punto interkardinal:

nortost (NE), 45°, meimei entre nort i ost, ta lo kontrario di sùitwèst
sùitost (SE), 135°, meimei di sùit i ost, ta lo kontrario di nortwèst
sùitwèst (SW), 225°, meimei di sùit i wèst, ta lo kontrario di nortost
nortwèst (NW), 315°, meimei di nort i wèst, ta lo kontrario di zuidoost

E punto intermedio entre un punto kardinal i un punto interkardinal ta wòrdu yamá un direkshon interkardinal sekundario. E ocho punto aki riba e rosa di bientu ta:

wèst-nortwèst (WNW)
nort-nortwèst (NNW)
nort-nortost (NNE)
ost-nortost (ENE)
ost-sùitost (ESE)
sùit-sùitost (SSE)
sùit-sùitwest (SSW)
wèst-sùitwèst (WSW)

Fuente, nota i/òf referensia

↑ Un solstisio ta un evento astronómiko ku ta sosodé dos biaha pa aña ora ku solo yega su posishon mas haltu den shelu manera mira for di Polo Nort òf Sur.
↑ Hopi Dictionary Project (University of Arizona Bureau of Applied Research in Anthropology) (1998), Hopi dictionary: Hopìikwa Lavàytutuveni: A Hopi-English dictionary of the Third Mesa dialect with an English-Hopi finder list and a sketch of Hopi grammar, Tucson, Arizona: University of Arizona Press, p. 890, ISBN 978-0-8165-1789-3, https://archive.org/details/hopidictionaryho0000unse, "The cardinal directions … are "solstitial" in that places on the horizon of sunrise and sunset on the solstices correlate with these directions: On the summer solstice the sun rises in the northeast, hoop, and sets in the northwest, kwiningya; on the winter solstice the sun rises in the southeast, tatkya, and sets in the southwest, taavang."

[1] Un solstisio ta un evento astronómiko ku ta sosodé dos biaha pa aña ora ku solo yega su posishon mas haltu den shelu manera mira for di Polo Nort òf Sur.

[Hopi_Dictionary-2] Hopi Dictionary Project (University of Arizona Bureau of Applied Research in Anthropology) (1998), Hopi dictionary: Hopìikwa Lavàytutuveni: A Hopi-English dictionary of the Third Mesa dialect with an English-Hopi finder list and a sketch of Hopi grammar, Tucson, Arizona: University of Arizona Press, p. 890, ISBN 978-0-8165-1789-3, https://archive.org/details/hopidictionaryho0000unse, "The cardinal directions … are "solstitial" in that places on the horizon of sunrise and sunset on the solstices correlate with these directions: On the summer solstice the sun rises in the northeast, hoop, and sets in the northwest, kwiningya; on the winter solstice the sun rises in the southeast, tatkya, and sets in the southwest, taavang."

[1]

[2]