User:Caribiana/Sandbox?Literatura - Kòrsou/Boneiru

User:AlvienneLeal/sandbox - Enrique muller Camille E. Baly (☆ Sint Maarten, 1936 ⁇ † 2012 na Sint Maarten) tabata poeta, eskritor i presentador. Den su obra, el a hasi hopi uzo di e historia oral di e pueblo di Bovenwindse. islanan di e antiguo Antilanan Hulandes. E tabata skirbi mayoria bia den Ingles, pero a duna tambe lo duna charla den Hulandes. El a sirbi pa hopi aña komo hefe di e departamento di Kultura i Educacion di e isla di Sint Maarten.

• Hij was onderwijzer en hoofd van de Leonard Connorschool op Colebay.
• zoon van Elsie Baly-Laveist
• De heer Baly is plaatsvervangend lid van de Culturele adviesraad, en adviseur van het Sintmaartense Bestuurscollege voor onderwijs en culturele zaken.

Camille Baly Camille E. Baly (Sint Maarten, 1936 – Sint Maarten, 2012) was dichter, schrijver en voordrachtskunstenaar. In zijn werk maakte hij veel gebruik van de oral history van de Bovenwindse eilanden van de voormalige Nederlandse Antillen. Hij schreef voornamelijk in het Engels, maar gaf ook voordrachten in het Nederlands. Hij diende lange jaren als het hoofd van het bureau Cultuur en Opvoeding van het eiland Sint Maarten.

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

---

Philip Antonio (Fifi) Rademaker (☆ .... 1944 na Kòrsou) ta un poeta, artista visual, ilustrado. aktor i director di teatro, ......acteur, voordrachtskunstenaar, regisseur en schilder.

Bida i labor

Philip Rademaker a lanta na Otrabanda nase na ... komo prome yu di Emiliana M.H. (Shon Mimi) Rademaker. Despues di a kaba na Radulphus College el a gradua komo maestro di skol i a bai traha den ensenansa. El a bandoná edukashon pa un posishon komo konsultante di invershon na Maduro & Curiel's Bank, mientras e tabata traha komo artista komersial. Despues di ocho aña di servisio el a kambia pa un sektor di publisidat fultaim ku K&E/CPV Advertising International na Curaçao i Trinidad & Tobago pa ocho aña mas durante kua el a kore e gamut di layout artist pa ilustradó pa fotógrafo i cineasta pa art director pa account executive pa creative director. Despues a sigui un periodo di seis aña komo direktor di publicidat i relashonnan públiko internashonal pa e Oficina di Turismo di Kòrsou, dirigiendo konsiensia di turismo lokal i supervisando kampaña den Merka i Kanada, paisnan di Sur Amérika i Karibe i Oropa; diesseis aña komo partnero i direktor kreativo di Kode Advertising & Public Relations i dos aña komo direktor kreativo di BlueC advertising.

Philip Rademaker ta kasá ku Rita Charlotte Soliana i nan tin dos yu, Philip Charles i Cristina Dolores.

Philip Antonio Rademaker ta tantu un artista profeshonal komo un artista tradishonal di Kòrsou. Profeshonal pa motibu di su karera laboral. Tradishonal pa motibu di e echo ku e tabata buska ekspreshon artístiko riba un nivel no monetario. Philip a nase i a biba i traha prinsipalmente na Kòrsou, i ta un maestro di formacion; el a asistí despues di a gradua na Radulphus College. El a bandoná edukashon pa un posishon komo konsultante di invershon na Maduro & Curiel's Bank, mientras e tabata traha komo artista komersial. Despues di ocho aña den invershon el a kambia na un trabou di publicidat full-time ku K&E/CPV Advertising International na Curaçao i Trinidad & Tobago pa ocho aña mas durante kua el a kore e gamut di layout artist pa ilustrador pa fotógrafo i cineasta pa art director pa account executive pa creative director. Despues a sigui un periodo di seis aña komo direktor di publicidat i relashonnan públiko internashonal pa e Oficina di Turismo di Kòrsou, dirigiendo konsiensia di turismo lokal i supervisando kampaña den Merka i Kanada, paisnan di Sur Amérika i Karibe i Oropa; diesseis aña komo partner i direktor kreativo di Kode Advertising & Public Relations i dos aña komo direktor kreativo di BlueC advertising. For di 1998 su konosementu íntimo di e idiosinkrasia di e poblashon lokal ta ser usá hopi biaha pa agensia lokal di PR i di reklamashon, mientras ku e ta aktua tambe komo un konsultante liber riba estrategianan di kampaña pa agensia gubernamental, partido polítiko, organisashonnan di servisio públiko, utilidat i kompania di komunikashon, komo fotógrafo, ilustradó di buki i copywriter, karikaturista i karikaturista.

Su eksperensia profeshonal den kreatividat tambe a trese e den kontakto ku e ekspreshonnan artístiko tradishonal. Awor Philip ta pinta tur dia, tantu den stiel abstrak komo den stiel representativo. El a exhibi internacionalmente y su pinturanan por ser haya den coleccion den e islanan di Antillas Hulandes, Aruba, Cuba, Hulanda, Belgica, Venezuela, Mexico, Italia, Francia y Merca. E ta un actor di teatro desde 1964, ganando varios premio internacional, el a actua den varios serie y pelicula di television, Hulandes, Venezolano y Norte Americano, el a dirigi hopi obra di teatro y ta un co-fundador di e Thalia Theater Group. Pa mas ku 30 aña te ku 1990, e tabata e diseñadó prinsipal di kostimonan i floatnan den karnaval di Kòrsou. Philip Rademaker ta papia Papiamento, Hulandes. Ingles, Spaño, Frances y Portugues Brasileño y a publica ensayo, cuentanan corto y poesia.

Na un nivel mas personal, Philip ta kultivá bonsai, ta kolekshoná arma di punta, ta kushiná, ta lesa hopi i ta studia fenomeno di idioma i religion. E ta un Freemason (zie @: Vrijmetselarij), miembro di e English Constitution, e Royal Arch, e Mark Lodge y e Royal Ark Mariners, y bou di e Este di Hulanda di e Consistorie (Scottish Rite) y e ⁇ Hoofkapittel der Hoge Graden ⁇ .El a bandoná edukashon pa un posishon komo konsultante di invershon na Maduro & Curiel's Bank, mientras e tabata traha komo artista komersial. Despues di ocho aña den invershon el a kambia na un trabou di publicidat full-time ku K&E/CPV Advertising International na Curaçao i Trinidad & Tobago pa ocho aña mas durante kua el a kore e gamut di layout artist pa ilustrador pa fotógrafo i cineasta pa art director pa account executive pa creative director. Despues a sigui un periodo di seis aña komo direktor di publicidat i relashonnan públiko internashonal pa e Oficina di Turismo di Kòrsou, dirigiendo konsiensia di turismo lokal i supervisando kampaña den Merka i Kanada, paisnan di Sur Amérika i Karibe i Oropa; diesseis aña komo partnero i direktor kreativo di Kode Advertising & Public Relations i dos aña komo direktor kreativo di BlueC advertising.

Obra

• 2000 - Bos di Buriku (Donkey Bray)
• 2006 - Otrabanda, un Poema Atemporal di Kòrsou (ku Sinaya Wolfert),

In 2009 Philip Rademaker had a solo exhibition in Landhuis Bloemhof with his material paintings, titled ‘Traces‘. The exhibition was opened by Mrs. Verele Ghering-Engels. Click here for the group exhibition Hòmbu in 2017. Na 2021 Philip Rademaker a risibi e Premio Cola Debrot pa literatura. The award is the highest acknowledgment in the cultural field issued by the Curaçao government.

Fuente, nota i/òf referensia

(Curaçao, 1944) ta poeta, aktor, orador, direktor i pintor. Su poemanan ta sali na kla pa motibu di nan uso imaginativo i ornamentiko di Papiamento. Philip (alias Fifi) Rademaker a publiká poesia i a skirbi varios ensayo i relato kòrtiku. Na 2000 el a publica Bos di Buriku (Donkey Bray), cu trinta y shete poema, atrobe publica na 2008 den un edicion special pa scolnan secundario na Curaçao. Na 2006 e i Sinaya R. Wolfert a traha e buki di potret Otrabanda, un Poema Atemporal di Kòrsou, tokante un bario na Willemstad.

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

---

Maria Diwan (☆ 30 di sèptèmber 1939 na Kòrsou) ta un poeta i eskritor di buki di mucha di Kòrsou.

Biografia

Maria Diwan a bishitá St. Martinus i Maria College. For di 1956 Maria ta empleá komo sekretaria di gerensia na Curaçao Beverage Bottling Company. For di aña 1988 Diwan tabata produktor di e programa radial Den kibrá di mardugá na Curom.

Na 2000 el a risibi e Tapushi Literario.

Obra

• dos kuenta den buki # 3 di Union Muhé Antiano (1979)
• dos poema i un kuenta den Chimichimi (1979)
• Solo ta sali p'abo tambe (1981/82?, buki di mucha)
• un kuenta kôrtiku den Awa Fresku (1989)
• Suspiro (1989, kolekshon di poema)
• Gabriela i e simianan di felisidat (1999, huntu ku Ariadne Faries ì Diana Pinto).

Fuente, nota i/òf referensia

check delpher voor meer info. Maria Diwan ta nase dia 30 di sèptèmber na Kòrsou. E ta bishitá St.Martinus i Maria College. For di 1956 Maria ta empleá komo sekretaria di gerensia na Curaçao Beverage Bottling Co. B.V. Maria ta produktor di e programa na radio Den kibrá di mardugá na Curom, for di aña 1988. Algun di Maria Diwan su obranan ta: dos kuenta den buki # 3 di Union Muhé Antiano (1979); dos poema i un kuenta den Chimichimi (1979); kuenta pa mucha Solo ta Sali p'abo tambe... (1981); un kuenta kôrtiku den Awa Fresku (1989); kolekshon di poema Suspiro (1989) i Gabriela i e simianan di felisidat (1999), skibí huntu ku Ariadne Fariesì Diana Pinto.

---

Carla Adolphine van Leeuwen (☆ 15 di ougùstùs 1955 na Caracas – † 28 di ougùstùs 1980 na Willemstad) tabata un poeta di Kòrsou. Huntu ku e poetanan Oda Blinder i Aletta Beaujon e ta okupá un lugá úniko den poesia di Kòrsou na idioma hulandes.

Biografia

Carla van Leeuwen tabata yu di Dorothy Debrot i di outor Boeli van Leeuwen. E tabatin un ruman hòmber i un dos ruman muhé menor. Na 1959, na edat di kuater aña, e ta muda pa Kòrsou. E tabata alumno di Dr. A. Schweitzerschool i despues PSC. E ta bai Hulanda pa studia idioma spaño, pero su estadia tabata breve. Bek na Kòrsou e ta kontinua su estudio na Akademia Pedagógiko. Aki el a kuminsa skirbi poema i manera mayoria poeta el a kuminsa publiká su obranan den revista, entre otro den Kristòf. Na edat di 24 aña Van Leeuwen ta debutá ku e kolekshon Because. Esaki tabata kontene diessinku poema, shete na hulandes i ocho na ingles. Segun resensia di Enrique Muller e kolekshon, sin ni sikiera usa e palabranan polítika, pobresa, odio, lucha of eksplotashon, tabata representa un krítika implísito riba sosiedat. Otro tema hopi trata den su poesia ta e posishon intermedio entre mucha i adulto; un posishon ku no tabata fasil pa Van Leeuwen. Sinembargo amor lo por yuda kombatí sentimentunan molestoso.

Na 1980 i ku apenas 25 aña, el a pone fin na su bida dor di bula for di Koningin Julianabrug. Motibu pa cual el a keda sin laga hopi obra atras. Na 2019 a deskubri diferente obra sin publiká, entre otro un kolekshon titulá Interval i algun poema los. Kombinando esakinan ku su promé kolekshon a saka un publikashon di 44 poema na 2021 bou di e título Because en andere gedichten.

Na 1979 el a kasa ku Cor de Boer.

Obra

• 1979 - Because, Sticusa
• 2021 - Because en andere gedichten, Uitgeverij In de Knipscheer

Fuente, nota i/òf referensia

Category:Kòrsou

Na de middelbare school heeft ze een korte periode Spaans gestudeerd in Nederland maar dat land beviel haar niet. Terug op Curaçao begon ze met het schrijven van gedichten. Veel werk heeft ze niet nagelaten. Dat kan ook niet, want ze was pas vijfentwintig toen zij haar leven beëindigde. Zoals veel dichters begon zij in een tijdschrift. De gedichten werden kort daarna opgenomen in de bundel Because in 1979. Daarin stonden vijftien gedichten, zeven in het Nederlands, acht in het Engels.

In 1979 huwde zij met Cor de Boer.

De bundel van Carla van Leeuwen valt in de kategorie dichtwerken die impliciete kritiek op de samenleving vertegenwoordigen. Zonder ook maar ooit woorden als 'politiek', 'armoede', 'haat', 'strijd' en 'uitbuiting' e.d. te laten vallen wordt "onverbiddelijk afgerekend met de maatschappij

waarin liefde - het enige wat belangrijk is - onmogelijk is of onmogelijk gemaakt wordt.

Fuente, nota i/òf referensia

Vier jaar woonde Carla van Leeuwen in Venezuela, daarna verhuisde ze naar Curaçao. Daar bezocht ze de lagere en de middelbare school. Ze kwam dus al jong met diverse talen in aanraking. Geen wonder dat ze iets met taal ging doen. Te meer, omdat ook in haar familie schrijvers aanwezig waren. Na de middelbare school heeft ze een korte periode Spaans gestudeerd in Nederland maar dat land beviel haar niet. Terug op Curaçao begon ze met het schrijven van gedichten. Veel werk heeft ze niet nagelaten. Dat kan ook niet, want ze was pas vijfentwintig toen zij haar leven beëindigde. Zoals veel dichters begon zij in een tijdschrift. De gedichten werden kort daarna opgenomen in de bundel Because in 1979. Daarin stonden vijftien gedichten, zeven in het Nederlands, acht in het Engels. Ze bundelde echter niet alle gedichten die ze had. In haar nalatenschap werd nog een verzameling met de titel Interval gevonden en een aantal losse gedichten. Al die gedichten werden opgenomen in Because en andere gedichten, dat verscheen in 2021.

Een prima titel want in veel van de gedichten gaat het om een tussenpositie. En dan vooral die tussen het kind zijn en de volwassenheid. Die tussenpositie moet voor de dichter niet gemakkelijk zijn geweest. Maar de liefde kan helpen om die gevoelens van ongemak te bestrijden. Na aña 2019 a saka un di dos edishon di e kolekshon.

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

---

Ange Marie Philomène Jessurun (☆ 17 di sèptèmber 1954 na Willemstad) ta un dosente, eskritor i ko-outor di materialnan di ensenansa na Papiamentu di Korsou.

Biografia

Ange Jessurun a nase na 1954 i a lanta den un famia grandi ku mayornan trahando den ensenansa na Korsou. Di 1972 te 1978 el a studia mikrobiologia na Universidat Radboud na Nijmegen, ku Papiamentu komo materia adishonal na Universidat di Utrecht. Despues di finalisa su estudio el a regresa Korsou pa bai traha komo dosente na Peter Stuyvesant College na Willemstad.

De vorming en ontwikkeling van cultureel bewustzijn en (moeder)taalbeheersing van kinderen en jonge mensen heeft haar bijzondere aandacht. Ze is co-auteur van diverse Papiamentstalige onderwijsmethodes. Ze is de initiatiefnemer van Arte di Palabra, een succesvolle Papiamentstalige schrijf- en voordrachtwedstrijd voor het voortgezet onderwijs.

Sinds 2009 is ze verbonden aan de Universiteit van Curaçao als coördinator van de Master of Education opleidingen Papiamentu, Engels, Spaans en Nederlands van de Faculteit der Educatieve beroepen en Cultuurstudies. Door de inzet van een digitaal platform kunnen de opleidingen ook gevolgd worden op Aruba, Bonaire en Sint Maarten.

Arte di Palabra

Toen in 1998 Papiaments op Curaçao een verplicht vak werd in het voortgezet onderwijs nam Ange Jessurun het initiatief om naast het verplichte curriculum extra aandacht aan het Papiaments te besteden door een jaarlijkse voordrachtwedstrijd te organiseren voor leerlingen in het voortgezet onderwijs op Curaçao en later ook op Bonaire en Aruba. Jongeren worden hierdoor gestimuleerd om aandacht te besteden aan poëzie en proza en daarmee aan het Papiaments, de moedertaal van verreweg de meeste leerlingen. Jessurun verzorgde ook de eindredactie van de verzamelbundels met gedichten, korte verhalen en haiku's van de deelnemers aan Arte di Palabra. Voor haar inzet ontving ze in 2009 de Stanley Lamp Award, genoemd naar de voormalige minister van onderwijs die Arte di Palabra een warm hart toedroeg. Zij ontving in 2019 voor haar werk het Kruz di Mérito Kòrsou (Kruis van Verdienste Curaçao). Eveneens in 2019 werd zij benoemd tot lid in de Orde van Oranje-Nassau.

Faya Lobi

In 2022 publiceerde Jessurun de familiegeschiedenis Faya Lobi. 200 jaar vurige liefde in de diaspora. De roman is gebaseerd op waargebeurde verhalen, herinneringen en historische documenten. Het verhaal begint met een beschrijving van de tocht van haar Chinese overgrootvader, die in 1865 van Hongkong naar Paramaribo reisde op zoek naar een beter leven. Hij trouwt met Emelia die in 1859 met haar hele familie werd vrijgekocht uit de slavernij. De familiesaga wordt vervolgd met het levensverhaal van hun kleinzoon Antonius die Suriname verlaat om te gaan werken bij de Shell op Curaçao. Als er ten gevolgde van de Tweede Wereldoorlog geen onderwijskrachten uit Nederland meer kunnen overkomen wordt hij gevraagd om leraar te worden. Hij wordt verliefd op Angela, een nakomeling van Jan Hendrik Specht die in 1791 de plantage Coraal kocht. Jessurun neemt de lezer mee op een ontdekkingsreis door een gepassioneerde Surinaams-Curaçaose familiegeschiedenis.

Externe link

• Ange Jessurun, Faya Lobi. Weblog. Konsultá dia 8 yüni 2023.

Werken

Roman (outor)

• Faya Lobi. 200 jaar vurige liefde in de diaspora. Wintertuin uitgeverij. 2022. ISBN 978-90-79571-802. 

Onderwijsmethoden (ko-outor)

• Cristal. Papiamento pa Enseñansa Secundario. Departamento di Enseñansa, Seccion Desaroyo di Curiculo, Aruba.
• Fiesta di idioma. Fundashon pa Planifikashon di Idioma (FPI), Kòrsou.
• Mosaiko. Papiamentu pa Enseñansa Sekundario, FPI, Curaçao.
• Salto. Método pa siña lesa na papiamentu, FPI, Curaçao.

Arte di Palabra (redaktor)

• Pòtpuri Arte di Palabra 2014. Kolekshon di poesia, kuenta i haiku 2000–2013. Di tres lustro. Caribpublishing, 2014. Template:ISBN
• Pòtpuri Arte di Palabra 2019. Kolekshon di poesia, kuenta i haiku 2014-2018. Di kuater lustro. Eindredactie: Paul Roosenstein. Caribpublishing / Uitgeverij SWP, Amsterdam, 2019. Template:ISBN

Bronnen en referenties

Referenties

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

---

Guillermo Estilito Rosario (☆ 6 di yanüari 1917 na Willemstad - † 26 di yüli 2003 na Kòrsou) tabata un poeta i eskritor na Papiamentu di Korsou.

Historia

nl.wiki:Rosario recibió muchos honores y premios a lo largo de su vida. Fue nombrado caballero y luego oficial de la Orden de Orange-Nassau, recibió el Premio de Literatura del Centro Cultural de Curaçao, el Premio Sticusa, el "Tapushi di Oro" (Aar de Oro) por sus méritos de papiamento, un busto de bronce en la Biblioteca Pública de Curaçao y el Chapi di Plata (Azada de Plata) el Premio Bienal Pierre Lauffer.

Poema mural Como parte del proyecto "Poemas en las paredes", el poema de Guillermo E. Rosario "Mi Nigrita Papiamentu" se instaló en la pared de Vestwal 2-4 en Leiden en 2017,[2]

Bibliografia

Novela

• 1943 - Un drama den hanchi'i Punda (1943);
• 1958 - E trahador di den Klip (1958);
• 1969 - E rais ku no ke muri (1969);
• 1974 - Amor i sakrifisio (1974)
• 197? - E angel pretu

= Obra teatral

• 1973? - Esta un Yaya
• 1970 - Esaki ta mi mama

GUILLERMO ESTILITO ROSARIO, die in 1917 uit Antilliaanse ouders in Puerto Cabello geboren werd, leeft omringd door boeken, °orkondes, schilderijen en naslagwerken in een huis °P St Helena. Na twaalven *s hij zelden thuis. Dan werkt hij in alle stilte elders aanwaarvo een serie kinderboeken waarvoor hij een particuliere opdracht kreeg. Tevens schrijft hij geregeld artikelen voor dagblad Extra... Rosario wordt in de Encyclopedie van de Nederlandse Antillen omschreven als eenPapiaments- talige auteur van sociaal- realistische romans met een radicale ondertoon, die soms tot boventoon aanzwelt. In 1954 werd hij onderscheiden met een culturele prijs voor literatuur van het Cultureel Centrum Curacao en in 1976 meteen letterkundige prijs van de Sticusa. Tot het werk van Guillermo Rosario behoren onder andere: Un drama den hanchi'i Punda (1943); E trahador di den Klip (1958); E rais kunoke muri (1969); Amor i sakrifisio (1974) en E angelpretu(l97s). Op toneelgebied schreef Rosario Esta vn Yaya en Esaki ta mi mama. Rosario benadrukte in het gesprek met de Amigoe dat men op Curacao constructief moet werken. Dit gold tevens voor de kranten. In dit kader stelde Guillermo Rosario: "Er zit nog teveel sensatie in. Journalist en krant zijn voor verbetering vatbaar. De meeste personen die vooreen krant schrijven missen de speciale opleiding hiervoor... Daarnaast schrijft men soms nog teveel vanuit een politiek oogmerk en dan bedrijf je geen objectieve journalistiek. Vandaar," stelt Rosario, "dat vele mensen toch 's middags de Amigoe zullen blijven lezen. De krant geeft een rustiger kijk op het nieuws dan de Papiaments talige kranten. Men is zakelijk en neutraal. Je behoeft je niet steeds af te vragen uit welke hoek de wind waait." De schrijver ziet de toekomst voor de andere Nederlands- talige krant "een beetje donker in". "Want ze kunnen hun politieke verleden nog steeds niet van zich afzetten en vergeten. Uiteraard wordt dit ontkend, maar de berichtgeving spreekt voor zich en de lezer wordt steeds kritischer", aldus Rosario...

---

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

---

Norman Philip de Palm (2 di mart 1948 na Aruba) ta un poeta, escritor, actor, director y productor di cine y teatro Arubano-Kurasoleño. E ta skirbi na Hulandes Hij schreef in het Nederlands, ...??

Norman de Palm (nacido en 1948) es guionista de cine y teatro, director y productor. Estudió psicología clínica en Nimega y obtuvo un máster en Teatro Educativo en la Universidad de Nueva York. Hij was al tijdens zijn studie in Nederland bezig met theater. En 1976, De Palm se unió a la fundación Ilushon Kosmiko (Ilusión Cósmica), fundada poco antes por Felix de Rooy. Desde entonces, trabajaron juntos en esta fundación multicultural, que produce teatro, cine y danza, además de publicar libros y organizar festivales y exposiciones. Las obras representadas están escritas en su mayoría por De Palm y dirigidas por De RooyFelix de Rooy

De op Curacao door Felix de Rooy opgerichte toneelgroep „Cosmic Illusion" heeft internationale successen geboekt met het stuk „Desiree", geschreven door Norman de Palm en gespeeld door de Amerikaanse actrice Marian Rolle. Het stuk, dat ook al op Curacao is opgevoerd, is al op de planken geweest in New York, Engeland, België en Nederland.

In de laatste uitgave van het weekblad Vrij Nederland (VN) staat een vraaggesprek afgedrukt met de Antilliaanse regisseur De Rooy en toneelschrijver De Palm in aanwezigheid van Marian Rolle. Volgens dit stuk

zijn er al over de honderd voorstelling van "Desiree" geweest, elk van anderhalf uur. "Desiree" zijn de lotgevallen van een vrouw in een armzalige kamer in een negerwijk. Over het stuk en de uitvoering ervan wordt zeer lovend gedaan in het artikel.

"Het grootste compliment voor stuk en actrice is misschien wel dat het publiek aan het eind van de voorstelling, die ik zag, eerst niet durfde te klappen, maar in stilte afwachtte tot Marian Rolle weer opkwam", schreef Willem van Toorn in VN.

Hij werkte enige tijd als psycholoog bij de overheid. Marian Rolle werd door De Palm gepikt uit een project in New York. De Rooy en De Palm waren na enkele jaren Curacao daarheen verhuist met een studie-beurs van de Sticusa. De Palm richtte zich op toneel maken en was enige tijd toneelmanager van de groep waar Marian Rolle bij hoorde. De Rooy hield zich meer bezig met film en televisie. (Uit die New Vork-periode stammen ook enkele artikelen van Norman de Palm voor de Amigoe -RED). Met geen cent op zak is het trio begonnen met de uitvoeringen van "Desiree". Door toevalligheden kwamen zij met personen in contact die hen over de oceaan richting Engeland, België en Nederland voerden, na eerder al voorstellingen te hebben gegeven op Curacao en in Manhattan, te New York. Ze hebben de kosten er uitgehaald en kunnen er van leven, leggen de drie uit in het krante-artikel. "Nu/kunnen we sober bestaan van de voorstellingen en aan nieuw werk denken".

Obran

• 1979? - Onderweg (na caminda) coleccion di poesia
• 1979 - Enzovoorts / Padilanti
• 1983 - Desiree
• 1984 - Lippenstift

Fuente, nota i/òf referensia

---

1. Diana Lebacs

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

---

Karera

Diana Lebacs a kuminsa su karera den teater na 1966 ku Ondine, obra di Jean Giraudoux. (aktrix of traduktor??) El a sigui pa aktua den un kantidat di obra di Pacheco Domacassé, manera Opus 1 (1970) i Tula (1971), dirigí pa e belgo Tone Brulin. Mas despues el a interpreta rolnan prinsipal den komedia, manera den E Mama Kalakuna (1973) i Een dag uit de dood van verdomde Lowietje (1980).

El a skirbi Buchi Wan pia fini, un komedia pa mucha na 1974.

Fuente, nota i/òf referensia

DL comenzó su carrera en el teatro con Ondine, de Jean Giraudoux, en 1966. A continuación, actuó en numerosas obras de teatro, como Opus 1 y Tula, de Pacheso Domacassé, dirigidas por el belga Tone Brulin. Más tarde interpretó papeles principales en obras como Een dag uit de dood van verdomde Lowietje y E Mama Lalakuna6.

En agosto de 1968, poco después de la muerte de su madre, Diana Lebacs y su marido emprendieron una gira de seis meses por Europa Occidental. Durante este viaje comenzó a escribir una novela, Sherry-het begin van een begin (Sherry-el comienzo de un comienzo), la historia de la llegada a la edad adulta de una niña caribeña, con el trasfondo del desarrollo socioeconómico de las islas y las huelgas que acompañaron a los levantamientos anticoloniales en Curaçao en 1969. El libro fue publicado en 1970 por la editorial Leopold (nl) de La Haya. Fue el primer libro para jóvenes de Curazao, escrito por un autor local sobre temas locales. Según su amigo Jeroen Heuvel, es en gran parte autobiográfica2.

Se matriculó en un curso de papiamento para conocer mejor la lengua franca de su país natal y poder publicar cuentos en la lengua que hablan los niños de las Antillas Neerlandesas3. Según Jeroen Heuvel, escribe para dos públicos. En neerlandés, para "lavar las orejas a los holandeses" y servirles de espejo, y en papiamento, para que los habitantes se sientan orgullosos de su isla y su lengua2,7.

En 1971, se creó el Sherry en el teatro. También en 1973, Diana Lebacs escribió una obra para jóvenes, la primera escrita en papiamento en más de veinticinco años, Buchi Wan pia fini (La pierna flaca de Buchi Wan). La obra, dirigida por Pacheco Domacassé, es una crítica a los sistemas educativos europeos y permite el intercambio en directo entre los actores y el público. La obra se representó varias veces en Aruba, Bonaire y Curazao y se publicó en 1974.

Nancho van Bonaire, publicada en 1975, es la primera de una serie de cuatro novelas muy conocidas8 . Ganó el premio Zilveren Griffel (nl) en 1976, la primera vez que este premio se concedió a un autor no europeo9,2.

Diana Lebacs continuó trabajando en varios frentes simultáneamente durante las décadas de 1980 y 1990. Publicó obras de ficción para niños en neerlandés y papiamento, manuales educativos para alumnos de primaria, desarrolló programas de televisión sobre la historia de la colonización española y neerlandesa de Curaçao, y actuó en dos películas, Famia kibrá y Boka Sarantonio (Bahía de Sarantonio). También participa en proyectos comunitarios como ferias del libro, talleres para acabar con la violencia contra las mujeres y programas para proteger el medio ambiente, y es miembro del jurado del festival Tumba, el mayor evento cultural de la isla2. También traduce libros y teatro5.

En 1983, Suikerriet Rosy es la historia de una sirvienta que llega a Curazao como trabajadora inmigrante y contiene un análisis profundo de la relación entre las islas del Caribe inglés y la relativamente próspera Curazao8.

En 1994, Diana Lebacs publicó su primera novela para adultos, De langste maand (El mes más largo), que analiza las disparidades entre los valores locales tradicionales y las expectativas occidentalizadas, y muestra la jungla de la drogadicción y el desempleo en Curaçao9.

En 2003 ganó el premio Prins Bernhard Cultuurfonds Caribisch Gebied por su libro Caimin's geheim (El secreto de Caimin)10 y en 2007 fue nombrada Caballero de la Orden de Orange-Nassau3.

En 2007, obtuvo una licenciatura en papiamento por la Universidad de Curazao (en) y un máster en 20119. Posteriormente, enseñó papiamento en la universidad para principiantes.

En 2007, interpretó un papel en la obra de teatro Los monólogos de la vagina6.

En 2014, Diana Lebacs publicó su primer libro de poesía, Belumbe/De Waterlijn (La línea del agua).

Fin de la vida Diana Lebacs murió de cáncer de páncreas el 11 de julio de 2022, el día en que su última novela fue a la imprenta, a la edad de 742,11 años.

---