Wikipedia

User:Caribiana/Sandbox/Idioma

< User:Caribiana

nieuw: gramatika - frase - sílaba - semántika - suheto - supstantivo - athetivo - verbo - vokal - konsonante - sufiho - atverbio - koma - pronòmber

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.


Educacion Profesional Intermedio (EPI) ta enseñansa riba nivel MBO (Middelbaar Beroepsonderwijs) na Aruba. E ta encera ... Colegio EPI ta e unico instituto di enseñansa riba nivel MBO na Aruba., situa den Venusstraat 3 na Oranjestad??


Colegio EPI

editá

A funda Colegio EPI riba prome di augustus 1997. Ta ofrece educacion na nivel 3, 4 y 5 consistiendo di e unidadnan; Salubridad & Servicio, Economia, Hospitalidad y Turismo y Ciencia & Tecnologia.[1]

Na aña 2022 Colegio EPI a introduci ocho estudio nobo. Na tur por scoge entre 13 diferente estudio, manera: Allround medewerker Information Technology Systems and Devices, Expert Information Technology Systems and Devices, Elektrotechniek, Allround Assistant Business Services, Business Administration & Control Specialist, Certified Cook, Associate of Applied Science in Culinary Arts, Zelfstanding Medewerker Travel & Hospitality, Leidinggevende Travel & Hospitality, Associate Of Science Degree in Hotel and Restaurant Management, Verpleegkundige, Verzorgende y Social Pedagogische Medewerker.

Colegio EPI ta conta cu mas di 2000 studiante y mas cu 74% di nan ta logra termina nan estudio cu exito.

Category:Enseñansa Enseñansa

Arte di Palabra

editá

Arte di Palabra ta un competensia literario ku partisipashon di hoben di Aruba, Boneiru i Korsou. (zie nl.wiki) Meta di e evento ta pa promove amor pa cultura di idioma Papiamento y aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y e desaroyo di dominio di idioma.

Historia

editá

E evento di Arte di Palabra ta existi for di aña 2000 i a cuminsa na Korsou. Ange Jessurun, consulente di Papiamento e tempo ey, a krea e evento pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999. Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku.

Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario.

Publikashon

editá
  • Pòtpurí Arte di Palabra 2009, kolekshon di e miho obranan propio 2000-2008
  • Pòtpurí Arte di Palabra 2014, bundel van de beste eigen werken 2009-2013
  • Pòtpurí Arte di Palabra 2019, bundel van de beste eigen werken 2014-2018[2]

nl.wiki:Arte di Palabra ta un kompetensia den Papiamentu pa hóbennan den enseñansa sekundario na Aruba, Bonaire i Kòrsou. Nacemento For di aña skolar 1998-1999 "Papiaments" a bira un asignatura obligatorio den enseñansa sekundario na Kòrsou. E dato aki a duna e impulso pa e inicio di Arte di Palabra, cu na aña 2000 a tuma luga pa prome biaha na Curaçao. For di aña 2006 ta organisá kareda na Bonaire i for di aña 2009 tambe na Aruba.

Arte di Palabra ta tuma lugá tur aña i su meta ta pa desaroyá talento literario hóben i literatura pa mucha papiamentu dor di recitashon di poema i konta storia.

E kompetensia tin tres kategoria di presentashon: poesia, haiku i relato kòrtiku. Kada kategoria ta dividi den dos grupo: klasnan di skol 1-2 i klasnan di skol 3-6. Den klasnan 1 i 2 ta trata di poemas i storianan eksistente i den klasnan mas haltu ta trata di obranan original (propio). E evaluashon ta distinguí entre trabou propio i trabou eksistente. E finalistanan for di e rondonan di klasifikashon na Aruba, Bonaire i Kòrsou lo kompetí ku otro den e ronde final.[1] 1]

E final di Arte di Palabra ta pasa pa tur isla i ta dirigí dor di e Stichting Arte di Palabra ku sosten di Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch gebied. E final ta generalmente konektá ku e entrega di e premionan di Tapushi Literario na honor di e ikonanan kultural na Aruba, Bonaire i Kòrsou.

NOTES DIA 29 di juli 2021 a tuma lugar na Aruba, na Cas di Cultura, final di e competencia literario Arte di Palabra, cu participacion di hoben di Aruba, Boneiro y Corsou.[1] Fundacion Lanta Papiamento (FLP) tabata presente y a keda encanta, un biaha mas. Tabata un fiesta di berdad cu a pone enfoke riba Papiamento su rikesa y bunitesa cultural y riba e creatividad y dominio di idioma Papiamento di nos hobennan. E anochi tabata cuadra exactamente cu e meta di e evento cultural aki: Promove amor pa cultura di nos idioma Papiamento. Enrikece nos idioma cu creatividad di nos hubentud. Den sala tabata reina un entusiasmo y alegria y e hobennan a mustra aprecio pa cada un di e participantenan. Tur participante tabata haya un ovacion cu hasta pitamento cu ‘vuvuzela’. UNION t’e palabra cu ta caracterisa e evento aki, union cultural y social entre Aruba, Corsou y Boneiro. Arte di Palabra den tur sentido di palabra ta un celebracion di Papiamento, e idioma unificado di e islanan aki. Masha pabien n’e hobennan participante, na nan docentenan y n’e organisadornan!

Historia cortico

editá

Arte di Palabra ta existi for di aña 2000. Señora Ange Jessurun kende tabata consulente di Papiamento e tempo ey, a cuminsa cu e evento aki na Corsou, pa celebra e hecho cu Papiamento a drenta enseñansa avansa como materia obligatorio den e aña escolar 1998-1999. Boneiro a cuminsa participa na 2006 y Aruba na 2009. E competencia a cuminsa p’e alumnonan di klas 1 y 2 di enseñansa avansa y e entusiasmo tabata di tal forma cu awor tur klas di tur scol avansa por participa cu poesia y cuenta cortico original of existente y haiku. Adulto tambe por participa den e competencia di haiku. Cada isla, Aruba, Corsou y Boneiro, ta saca su ganadornan y cada aña e final ABC ta na un di e islanan aki. Prins Bernard Cultuurfonds Caribisch Gebied ta yuda den financiamento di biahe y estadia. Durante cada evento final ta honra algun baluarte cultural di Aruba, Corsou y Boneiro cu Tapushi Literario. Y importante pa menciona, t’e publicacionnan cu Arte di Palabra a produci caba: Pòtpurí Arte di Palabra 2009, cu e mihor obranan di 2000-2008: Pòtpurí Arte di Palabra 2014, cu e mihor obranan di 2009-2013: Pòtpurí Arte di Palabra 2019, cu e miho obranan di 2014-2018. Por bisa cu e coleccionnan aki ta bon material literario pa cualkier lesado y bon material cu por uza den scol.

Arte di Palabra ta aporta grandemente na formacion personal di e hobennan y ta masha importante den desaroyo di dominio di idioma.

Modern Hebrew (Template:Lang-he, ʿivrít ḥadašá[h], Template:IPA-he, lit. "Modern Hebrew" or "New Hebrew"), also known as Israeli Hebrew and generally referred to by speakers simply as Hebrew (עברית Template:Transliteration), is the form of the Hebrew language that was revived as a spoken language in the late 19th and 20th centuries, and the standard form of Hebrew spoken today. It is the official language of the State of Israel. Among Canaanite languages, Modern Hebrew is the only one spoken today.[1]

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.


 
Bandera di Gobernador di Kòrsou

Gobernador di Korsou ta e representante di e monarka hulandes (hefe di estado di Reino) na Kòrsou. A instituí e posishon dia 10 di òktober 2010 ku Korsou su status komo pais outónomo denter di Reino Hulandes. Riba nominashon di e mandatario hulandes pa relashonnan di Reino, e monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un término di seis aña; esaki por wòrdu prolonga te maximalmente 12 aña.

E gobernador ta dispone di un sekretariado, e gabinete di gobernador, i ta wòrdu asesorá pa e Konseho di Konsulta, konsistiendo di minimo sinku miembro, apuntá pa e gobernador.


E Gobernador di Aruba ta e representante di e hefe di estado di Reino na Aruba; esaki ta conforme stipulacion den Constitucion di Aruba (Staatsregeling van Aruba).[2] E posicion a keda institui desde prome di januari 1986 ora Aruba a haya su status como pais autonomo dentro di Reino Hulandes. E monarka di Reino Hulandes ta nombra e gobernador pa un termino di seis aña; esaki por wordo prolonga te maximalmente 12 aña.

Facultadnan di gobernador

editá

Facultadnan di e Gobernador di Aruba ta subdividi den e facultadnan asigna na su persona mediante ley como organo di e Reino y como organo di e pais Aruba.


De gouverneur heeft twee taken: hij vertegenwoordigt en verdedigt de algemene belangen van het Rijk en is hoofd van de regering van Curaçao. Hij is tevens vertegenwoordiger op Curaçao van het staatshoofd van het Koninkrijk. Als hoofd van de landsregering is de gouverneur onschendbaar.[3] De gouverneur oefent de uitvoerende macht uit met als verantwoordelijken de ministers, die verantwoording moeten afleggen aan de Staten van Curaçao. De gouverneur heeft geen politieke verantwoordelijkheden en maakt geen onderdeel uit van het kabinet. Tijdens de formatie speelt de gouverneur een rol bij het aanwijzen van de formateur. In 2012 leidde dit tot onrust, toen gouverneur Goedgedrag tegen de zin van de zittende (demissionaire) ministers, maar op verzoek van de meerderheid van de Staten, een formateur aanwees om een waarnemend kabinet te vormen.

De gouverneur wordt door het staatshoofd aangewezen voor een periode van zes jaar op voordracht van de bewindspersoon voor koninkrijksrelaties van het Koninkrijk (en tegelijk van het land Nederland). Deze periode kan worden verlengd tot maximaal één termijn. De gouverneur wordt bijgestaan door zijn secretariaat, het kabinet van de gouverneur, en wordt geadviseerd door de Raad van Advies, bestaande uit ten minste 5 leden, aangewezen door de gouverneur.

Lista

editá

Op 10 oktober 2010 werd Curaçao een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Voor deze datum vertegenwoordigde de gouverneur van de Nederlandse Antillen onder meer Curaçao.

E promé gobernador di Kòrsou tabata Frits Goedgedrag, kende tambe tabata e último gobernador di Antia Hulandes prome ku esaki a wordu disolbi dia 10 di òktober 2010.[4]

N.º Imagen Periodo Nòmber Nombracion desde
1 2010 - 2012 Frits Goedgedrag 10 di oktober 2010
2   2012 - 2013 Adèle van der Pluijm-Vrede (interino)
3   2013 - presente Lucille George-Wout[5] 4 di novèmber 2013
Van Tot Nomber Bijzonderheden
10 oktober 2010 novèmber 2012 Frits Goedgedrag
november 2012 novèmber 2013 Adèle van der Pluijm-Vrede interino
november 2013 presente Lucille George-Wout[6]

Lista di gobernador interino

editá

Bij koninklijk besluit kunnen een of meerdere waarnemend gouverneurs worden benoemd die de gouverneur vervangen bij ziekte of afwezigheid of hem vervangen na zijn ontslag of overlijden.

N.º Imagen Periodo Gobernador interino Nombracion desde
1   2010 - 2013 Adèle van der Pluijm-Vrede 10 di oktober 2010
2 2013 - 2019 Nolda Römer-Kenepa 10 di oktober 2010
3 2019 - presente Michèle Russel-Capriles 1 di yuni 2019

Category:Aruba Category:Organonan Gubernamental

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.


Hilda de Windt-Ayoubi ( ) ta un lingwista, traduktor, outor, poeta, kolumnista i papiamentista di Kòrsou. lingwista, poeta, pintor i traduktor di The Prophet di Kahlil Gibra

Bida

editá

Hilda Ayoubi a nase i lanta na Kòrsou. Famia di 5 yu muhe di mayornan di Libano.

Hilde de Windt-Ayoubi a studia idiomanan ingles i spañó, tambe literatura. Na 2014 a sali e buki 'E Profeta', un tradukshon ku el a hasi di e buki ingles 'The Prophet', obra maestral di e eskritor Kahlil Gibran. Pa esaki el a risibí na 2014 un distinshon di 'The George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair' na e universidat di Maryland. Hilda a skirbi su promé poemanan na 1972, tempu ku e tabata studiante na Nijmegen, Hulanda. Despues e no tabata aktivo mas. Na desèmber 2007 el a kuminsá skirbi atrobe, pero tabata te na 2009, inspirá pa su kolega Robbie Griffith (†), ku el a bolbe kuminsá skirbi i publiká. Su poemanan na ingles, hulandes, spañó i papiamentu ta sali regularmente durante e último dékada den e korant Amigoe.

She was born and raised in Curaçao. She was a secondary school teacher and a lecturer at the University in Curacao. Her works include Gedicht (2018) and Geef me je Taal (2019); for her Papiamento translation of Kahlil Gibran’s The Prophet (2014), she was awarded the Kahlil Gibran Chair at the University of Maryland. In 2019 she received UNESCO’s Certificate of Merit for her work on Papiamento.[1] She writes in Dutch, French, English, Papiamento and Spanish.

Bibliografia

editá
  • La dislocación de los elementos oracionales y la elipsis en los refranes de La Celestina (2011, UoC)
  • Gedicht (2018?, kolekshon di poesia)
  • Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo miho (2019)
  • Translingualism, Translation and Caribbean Poetry (2022, kolekshon di poesia multilingual huntu cu Piet Muysken)

Hilda De Windt – Ayoubi, schrijfster, dichteres, columniste, kunstenares en hispaniste uit Curaçao. Ze is bekend vanwege o.a. haar vertaling in haar moedertaal Papiaments van het bekende boek The Prophet van Kahlil Gibran, CDL University Press, verschillende vertalingen van gedichten en haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe op Curaçao. Ze presenteerde op deze middag ook haar Papiamentse vertaling van The Prophet die dit jaar wereldwijd haar 100-jarig bestaan viert en al in 105 talen, waaronder ook het Hindi, is vertaald.[2]

I studied at the Catholic University in Nijmegen, nowadays named Radboud University. I also studied at UoC in Curacao, Dutch Antilles. I have a Master degree in Education with major in the Spanish Language and a Bachelor degree in Public Relations. Further on, I have a minor degree (LO) in English. I have been teaching the Spanish Language and Literature for more than 30 years at a secondary school and also have been teaching Didactics, Analysis of Methods, Spanish Grammar and Oral and Written Communication for more than eight year at University of Curacao. I translated "The Prophet" (by Kahlil Gibran) into the Papiamentu language. This translation was published by the Maryland University Press. For this translation I was granted an award by the George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran Chair for Values and Peace, May, 2014. Further on, I attended an art Academy for four years. As part of a group exhibition I exhibited four times several of my paintings. I write poetry in six languages, Papiamento, Dutch, English, Spanish, Italian, and French. Recently my first poetry book illustrated with twenty of my paintings was published by LM Publishers in the Netherlands. I Master different languages, for example, Dutch, Spanish, English, Papiamentu. Currently, I am also studying different other languages, like Italian, Quechua. I am very interested in promoting and conserving Native Languages. Therefore, my poetry often focuses on native languages. In 2019, my second poetry book that focuses on language will be published. I belief that it is of utmost importance to focus more on Literature (specifically on creative writing) and Art in the education at school.[3]

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.


Sidney M. Joubert (☆ 1939 na Kòrsou) ta un dosente, lingwista i papiamentista di Kòrsou. Na 2023 el a risibí e titulo di doctor honoris causa di University of Curaçao pa su kontribushon na idioma papiamentu.

Bida

editá

Bibliografia

editá
  • Dikshonario di verso Papiamento-Hulandes

NOTES Eredoctoraat voor Sidney Joubert bij de UoC Sidney Joubert, Doctor Honoris Causa bij de UoC March 20, 2023 REDAKSHON.[1]

Op 16 maart jl. werd tijdens een plechtige openbare zitting van het College van Decanen van de Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (UoC), aan de heer Sidney. M. Joubert, het eredoctoraat verleend. In een volle Aula opende de Rector Magnificus, dr. Francis de Lanoy, deze plechtige zitting, waarbij hij alle aanwezigen in de zaal welkom heette, in het bijzonder de heer Joubert en de twee paranimfen, mevrouw Lucille Berry-Haseth en de heer Edward John Joubert, die hem flankeerden tijdens deze plechtigheid.

De decaan van de Algemene Faculteit, drs. Adriënne Fernandes, nam vervolgens het woord, en ging kort in op de redenen die voor de Algemene Faculteit aanleiding waren om de heer Sidney Milton Joubert voor te dragen als kandidaat voor het eredoctoraat. Zij gaf aan dat de heer Joubert over een tijdsbestek van vijftig jaar, zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de gemeenschap, op het gebied van taalkunde van het Papiamentu. Bovendien wees zij erop dat de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan is. Het eredoctoraat, zo vervolgde zij, wordt als welverdiend eerbetoon aan deze kandidaat verleend voor zijn zeer uitzonderlijke prestaties in het kader van culturele en academisch gerelateerde verdiensten. De heer Joubert, met zijn talrijke merites is van bijzondere betekenis voor de Algemene Faculteit, die taal, literatuur en cultuur centraal stelt, de lerarenopleiding Papiamentu aanbiedt en een leerstoel heeft gerelateerd aan het bestuderen en verwerven van Papiamentu. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit deze faculteit de rol van het Papiamentu als algemene omgangstaal in de Curaçaose samenleving, met deze erebenoeming, bekrachtigd en versterkt wordt.

Vervolgens nam de Rector Magnificus het woord, die na verwijzing naar de mogelijkheid die de Landverordening Universiteit van Curaçao Dr. Moises da Costa Gomez (LuoC) biedt (art. 37 lid 2), de heer Sidney M. Joubert en zijn twee paranimfen naar voren riep om hen ten overstaan van het College van Decanen de bul te overhandigen. Prof. dr. Ronald Severing, verbonden aan de Algemene Faculteit, en promotor van Sidney Joubert bij deze plechtigheid, sprak bij de laudatio, lovende woorden uit, verluchtigd met een powerpoint, met afbeeldingen van werken van de heer Joubert. Hij gaf aan dat de heer Joubert een fervente taaldeskundige en in het bijzonder een verwoede Papiamentist is. Eerder was hij docent Spaanse taal- en letterkunde op de middelbare school en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf. Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiamentu te werken. Sindsdien zijn er van zijn hand ten behoeve van het Papiamentu, vocabulaires (1988, 1990) verschenen en verder woordenboeken in druk (1991, 1999, 2007), met supplementen (1997), een taalgids Papiamentu voor toeristen (1994), digitale woordenboeken (2002), online versies (Google Chrome, Microsoft Edge, Mozilla Firefox en Safari) en achtereenvolgende spellingcheckers Papiamentu voor Microsoft Office (2003-2014) Windows 98-8.1 (2001, 2007, 2014). Naast kenner van de taalkunde van het Papiamentu en de autoriteit op het gebied van de gemeenschappelijke Papiamentse woordenschat, is de heer Joubert ook kenner van de literatuur van het Papiamentu en de literatuurgeschiedenis ervan, blijkens de omvangrijke driedelige gezamenlijke uitgave in het Papiamentu, Pa saka kara (1109 pp., 1983); ook verzorgde hij met auteursgroepen tweetalige Nanzi-boeken (2005, 2019). Hij is Papiamentu-connaisseur bij uitstek, getuige de talrijke publicaties van zijn hand en ook samen met lokale en buitenlandse deskundigen. Hij heeft zich bekwaamd en intensief ingezet voor het promoten van de studie, kennis en correct gebruik van het Papiamentu vanaf begin zeventiger jaren tot heden. Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere de heer Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar. Tevens is hij vanaf het begin (1999) tot recentelijk (2018) betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en ook als jurylid van het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu in de aula van de UoC. De eredoctor is reeds meerdere malen eervol onderscheiden en heeft meervoudig eerbewijs mogen ervaren vanuit diverse maatschappelijke en academische instituties.

Na de laudatio van zijn promotor kreeg dr. Sidney Joubert het woord van de rector. Hij liet weten dat toen hij van zijn benoeming op de hoogte werd gesteld, verrast was en zeer geëmotioneerd raakte. Hij dankte dan ook allen die betrokken waren vanaf de voordracht tot aan zijn benoeming. Hij vertelde hoe zijn belangstelling voor het Papiamentu begon. Dat gebeurde tijdens de colleges die hij volgde bij drs. Raúl Römer aan de Universiteit van Amsterdam. Raúl Römer onderzocht het Papiaments als toontaal. Joubert gaf voorbeelden als mata (plant) en mata (doden). Er was verschil in toon, hoog laag en laag hoog te horen. Op Curaçao werd Antoine Maduro zijn leermeester, waar hij ook mee samen werkte. Hij werd al snel door de overheid in twee opeenvolgende spellingcommissies voor het Papiamentu benoemd, in de commissie Römer en de commissie Jonis. Bij het Buki di oro, het gouden boekje met de officiële spelling van de overheid (2009), had hij ook zitting in de commissie die het werk voorbereidde.

Na dit dankwoord en bijzonderheden over zijn werk, sloot de Rector Magnificus de officiële zitting. In het informele deel dat daarop volgde, spraken beide paranimfen de pas gedoctoreerde promotus toe. Lucille Berry-Haseth wees op haar lange vriendschap met de gepromoveerde en hun samenwerking op het gebied van Papiamentu. De laatste tien jaar hebben zij zich samen met een redactieteam beziggehouden met een verklarend woordenboek Papiamentu. Zij sloot af met een prachtige voordracht van het gedicht Oda na Sidney, dat zij eerder (2018) aan hem opdroeg. Vervolgens wist paranimf Edward John te vertellen dat zijn vader bekend stond als de leraar Spaans van het Peter Stuyvesant College. Hij vond het een eer dat hij de paranimf mocht zijn bij de promotie van zijn vader.

Het informele deel werd afgesloten met een voordracht door Gregory Berry, die bij het publiek erg in de smaak viel met humoristische teksten uit de Papiamentu-literatuur van Guillermo Rosario, Pierre Lauffer en Elis Juliana. Het geheel werd afgesloten met een geanimeerde receptie op de patio van de Universiteit van Curaçao.

Frank Martinus Arion, pseudónimo di Frank Efraim Martinus (n. 17 di desèmber 1936 na Kòrsou - f. 28 di sèptèmber 2015) tabata un eskritor, poeta i lingwista antiano. E tabata skirbi obranan tantu na idioma hulandes komo Papiamentu. Su obra mas famoso ta e novela Dubbelspel (Changá). E ta konosí tambe pa su investigashon di e orígen di Papiamentu i pa su empeño pa uso di Papiamentu komo idioma di instrukshon.

Biografia

editá

Frank Martinus Arion a nase na 1936 i ta un di tres yu di Minuel Martinus Arion i Marina Jansen di bario di Buena Vista, Willemstad. Poko despues di su nasementu e famia ta muda pa Aruba, unda su tata a wòrdu empleá pa e refineria Lago. Ku kuater aña su mama i un ruman ta fayesé den un aksidente di tráfiko, despues di kual e ku su otro ruman a wòrdu mandá bek Kòrsou i alohá serka varios miembro di famia. Frank Martinus Arion a lanta den bario di Otrobanda. Fo'i skol básiko su talento pa skirbimentu a keda manifesta; den su último aña na skol básiko e ta gana e Premio Neerlandia pa e mihor ensayo na hulandes. Frank was een heel goede leerling. Hij mocht op de lagere school een aantal klassen overslaan. Durante su tempu na skol e ta kuminsa usa e nòmber Frank Efraim Martinus pa motibu di e laso ku su tata tabatin ku e partido polítiko PNP. E no tabata deseá di wòrdu asosiá ku e aktivismo polítiko di su tata; te añanan 50 e ta usa su fam original pa publikashon di su promé obranan.

Na kabamentu di skol sekundario na 1955, Arion ta muda pa Hulanda unda e ta studia idioma i literatura hulandes na Universidat di Leiden. Durante su temporada na universidat ela lanta e komunidat studiantil "Baranka Antilliana", kual tabata fungi komo refugio pa studiante prosedente di Antias Hulandes, manera e mes. Tambe den e époka aki e tabata skirbi un seri di poema, kualnan a sali publika pa prome bes den e revista "Antilliaanse Cahiers" komo kolekshon titulá Stemmen uit Afrika.

Na zijn schooltijd verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal- en letterkunde ging studeren aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een "toevluchtsoord" voor studenten die, net als hijzelf, afkomstig waren uit de Nederlandse Antillen. Ook schreef hij in deze jaren een reeks gedichten, die in 1957 voor het eerst als bundel onder de titel Stemmen uit Afrika werden gepubliceerd in het tijdschrift Antilliaanse Cahiers. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het mede door hem opgerichte tijdschrift Encuentro Antilliano. Ook las hij regelmatig voor in het programma van de Nederlandse buitenlandse radio. Kort voor het einde van zijn studie onderbrak hij deze en keerde voor enige tijd terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij onderzoek deed naar de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiamentu. Hij publiceerde de resultaten van dit onderzoek in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch verder te studeren en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij het Instituut voor Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam.[2] Onder invloed van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel, waarin hij aan de hand van vier mannen die domino spelen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen in die tijd. Via de personages in de roman heeft Arion kritiek op de rebellen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen.[3] De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. Arion doneerde het prijzengeld van 1000 ƒ aan de strijd tegen het apartheidsbeleid in Zuid-Afrika. In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam, waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin.[4]

Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

de.wiki: Na zijn afstuderen verhuisde Arion in 1955 naar Europees Nederland, waar hij Nederlandse taal en Nederlandse letterkunde begon te studeren aan de Universiteit van Leiden . Tijdens zijn tijd aan de universiteit richtte hij de studentengemeenschap Baranka Antilliana op, die zichzelf zag als een "toevluchtsoord" voor studenten die net als hij uit de Nederlandse Antillen kwamen . Hij schreef in deze jaren ook een reeks gedichten, die in 1957 als bundel verscheen onder de titel Stemmen uit Afrika in het tijdschrift Antilliaanse Cahierswerden voor het eerst gepubliceerd. In de jaren zestig werkte Arion onder meer als correspondent voor verschillende tijdschriften en als hoofdredacteur van het dagblad Encuentro Antilliano , waarvan hij medeoprichter was . Ook gaf hij regelmatig lezingen in het Nederlands buitenlands radioprogramma . Kort voor het einde van zijn studie brak hij het af en keerde voor een tijdje terug naar de Nederlandse Antillen, waar hij zich bezighield met de oorsprong van de lokale Creoolse taal Papiaments. De resultaten van dit onderzoek publiceerde hij in 1972 onder de titel Bibliografie van het Papiamentu. In 1971 besloot hij toch zijn studie voort te zetten en keerde daarvoor terug naar Nederland. Na zijn afstuderen vond hij een baan bij de afdeling Nederlandse Studies van de Universiteit van Amsterdam . [2] Onder de indruk van de arbeidersopstand van 1969 op Curaçao, begon hij dat jaar aan zijn debuutroman Dubbelspel , waarin hij aan de hand van het voorbeeld van vier dominospelende mannen een beeld schetst van de veranderende samenleving en cultuur van de Antillen op die tijd. Via de personages in de roman uit zich Arion kritisch over de opstandelingen, die hij er indirect van beschuldigt alleen maar te willen vernietigen in plaats van samen iets op te bouwen. [3]De roman verscheen uiteindelijk in 1973 en werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en CW van der Hoogtprijs . Arion doneerde het prijzengeld van ƒ 1000 om de apartheid in Zuid-Afrika te helpen bestrijden . In de eerste helft van de jaren zeventig woonde hij voornamelijk in Amsterdam , waar hij actief was in de Antilliaanse gemeenschap van de stad. In 1975 publiceerde hij hier zijn tweede roman Afscheid van de koningin (in het Engels: "Farewell to the Queen"). [4]

In 1975 ging Arion naar Zuid-Amerika, waar hij een aanstelling als docent aanvaardde aan een instituut voor de opleiding van leraren in de Nederlandse kolonie Suriname , die net onafhankelijk werd. Hier trouwde hij ook met zijn vrouw Trudi Guda, met wie hij twee kinderen zou verwekken. In 1980, na de machtsovername van Desi Bouterse , verliet het gezin Suriname en keerde terug naar Arion's thuisland Curaçao. Daar werkte hij aan de standaardisatie van het Papiaments en begon hij opnieuw onderzoek te doen naar de oorsprong ervan. Hij was vooral geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen het Papiaments en de varianten van het Kaapverdiaans Creools, die worden gesproken op de eilanden voor de westkust van Afrika. Ook voerde hij campagne voor de invoering van het Papiaments als basisschooltaal op Curaçao, waardoor hij soms in conflict kwam met de lokale autoriteiten. In dit kader schonk hij in 1987 de particuliere basisschool Skol Humanistiko Erasmo , waar lessen werden gegeven in Papiaments. [5] Gedurende deze tijd begon Arion meer politiek betrokken te raken, wat culmineerde in de oprichting van zijn eigen partij, de Kambio Radical ("Radical Reversal", kortweg KARA) in 1988. KARA kreeg echter nooit genoeg stemmen om een ​​zetel in het parlement van het eiland te winnen. [6]

In 1996 promoveerde Arion aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift was getiteld De kus van een slaaf. Papiaments West-Afrikaanse connecties en de oorsprong van het Papiaments en andere talen verkend. Hij bracht onder meer de stelling naar voren dat het Papiaments sterker dan voorheen bekend was beïnvloed door de geheime taal Guene, die door de plantageslaven van Curaçao werd gebruikt. Daarnaast heeft het Guene ook andere Caribische talen beïnvloed en zelfs de Engelse en Nederlandse taal. [7]

Obranan

editá
  • 1957 - Stemmen uit Afrika (poesia)
  • 1972 - Bibliografie van het Papiamentu
  • 1973 - Dubbelspel
  • 1974 - Sisyphiliaans alpinisme tegen miten
  • 1975 - Afscheid van de koningin
  • 1977 - Albert Helman, de eenzame jager
  • 1979 - Nobele wilden
  • 1993 - De ibismensmuis
  • 1995 - De laatste vrijheid
  • 1996 - The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections (tesis doktoral)
  • 2001 - De eeuwige hond
  • 2005 - Eén ding is droevig
  • 2006 - De deserteurs
  • 2006 - Drie romans (kontiniendo: Afscheid van de koningin; Nobele wilden; De laatste vrijheid)
  • 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
  • 2013 - Heimwee en de ruïne

Mira tambe

editá
Mira tambe e kategoria Frank Martinus Arion di Wikimedia Commons pa mas dato mediatiko tokante di e tema aki.

</ref>

  • Frank Martinus Arion geeft lintje terug, Trouw.nl. (16 di desèmber 2008)

}}


Category:Ganador premio Cola Debrot Category:Hende Category:Kòrsou

Referensia

editá
  • Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion, Walburg Pers, Zutphen (1991), ISBN 978-90-6011-758-3.
  • Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 407–408.
  • Wim Rutgers: Schrijven is zilver, spreken is goud: Oratuur, auratuur en literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba. 1. Auflage. Universitätsverlag Utrecht, Utrecht 1994, ISBN 99904-921-0-7, S. 272.
  • Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 408–409.
  • Maritza Coomans-Eustatia, Henny Coomans, Wim Rutgers: Drie Curaçaose schrijvers in veelvoud – Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Frank Martinus Arion. 1. Auflage. Walburg Pers, Zutphen 1991, ISBN 978-90-6011-758-3, S. 410.
  • B. Jos de Roo: Praatjes voor de West: de Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947–1958. Hrsg.: Universiteit van Amsterdam. 1. Auflage. Uitgeverij In de Knipscheer, Amsterdam 2014, ISBN 978-90-6265-892-3, S. 235.
  • A. James Arnold: English- and Dutch-speaking regions. In: A History of Literature in the Caribbean. Band 2. John Benjamins Publishing, Amsterdam/Philadelphia 2001, ISBN 90-272-3448-5, S. 362.
  • Schrijver Frank Martinus Arion overleden. In: nos.nl. Nederlandse Omroep Stichting, 28. September 2015, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
  • Frank Martinus Arion geeft lintje terug. In: trouw.nl. 16. Dezember 2008, abgerufen am 7. August 2019 (niederländisch).
editá
Mira tambe e kategoria Caribiana/Sandbox/Idioma di Wikimedia Commons pa mas dato mediatiko tokante di e tema aki.


Category:Korsou Category:Eskritor Category:Hende


Kort na de geboorte verhuisde het gezin naar Aruba, waar de vader een baan had aanvaard bij een plaatselijke oliemaatschappij. Toen hij vier jaar oud was, stierven Arions moeder en jongere broer bij een ongeval, waarna Frank en zijn zus werden teruggestuurd naar Curaçao, waar ze onderdak vonden bij verschillende familieleden. Zijn schrijftalent bleek al toen hij op de lagere school zat; in het laatste jaar van de basisschool won hij de Neerlandiaprijs voor het beste essay in het Nederlands. Tijdens zijn schooltijd begon hij de naam Frank Efraim Martinus voor zichzelf te gebruiken. De achtergrond was de politieke betrokkenheid van zijn vader bij de Nationale VolkspartijCuraçao, waardoor de naam "Arion" bekend werd bij veel bewoners van het eiland. Frank wilde echter niet geassocieerd worden met het politieke activisme van zijn vader; pas in de jaren vijftig gebruikte hij zijn oorspronkelijke achternaam weer voor de publicatie van zijn eerste werken. [1]


Frank Martinus Arion, seudónimo de Frank Efraim Martinus (Curazao, 17 de diciembre de 1936-28 de septiembre de 2015)[1] fue un escritor antillano. En 1955 se trasladó a los Países Bajos para estudiar letras neerlandesas en la Universidad de Leiden. En 1981 volvió a instalarse en su ciudad natal, tras residir unos años en Paramaribo (Surinam). Fue un fuerte promotor del papiamento.

Hij werkte in Nederland , Suriname en de Nederlandse Antillen en schreef in het Nederlands en Papiaments .

De roman Dubbelspel (nl) (1973) is zijn eerste boek en zijn grootste publiekssucces.

Obranan

editá
  • 1957 - Stemmen uit Afrika (poesia)
  • 1972 - Bibliografie van het Papiamentu
  • 1973 - Dubbelspel (Changa)[2]
  • 1974 - Sisyphiliaans alpinisme tegen miten
  • 1975 - Afscheid van de koningin
  • 1977 - Albert Helman, de eenzame jager
  • 1979 - Nobele wilden
  • 1993 - De ibismensmuis
  • 1995 - De laatste vrijheid
  • 1996 - The Kiss of a Slave. Papiamentu's West-African Connections (tesis doctoral)
  • 2001 - De eeuwige hond
  • 2005 - Eén ding is droevig
  • 2006 - De deserteurs
  • 2006 - Drie romans (contiene: Afscheid van de koningin; Nobele wilden; De laatste vrijheid
  • 2009 - Intimiteiten van het schrijven (ensayo)
  • 2013 - Heimwee en de ruïne

Referencias

editá

Template:Listaref

editá


E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.


Abraham Daniel Jesurun (n. 20 di aprel 1839 na Korsou - f. 20 di mart 1918 na Korsou) tabata un ....... Kòrsou.

Biografia

editá

Jesurun a nase na aña 1939 na Willemstad.

  • Kasa ku Rachel David Capriles na 1880.
  • Na 1905 elegi Presidente di KVK Korsou. van 1884 tot 1919

In het grote boek over de History of the Jews of the Netherlands Antilles (1970) wordt Abraham Daniel Jesurun (1839-1918) ‘Curaçao’s then most cultured man’ genoemd, die verschillende talen in woord en geschrift beheerste. Hij wordt bijvoorbeeld een ‘specialist in Papiamento’ genoemd (Emmanuel & Emmanuel 1970, 1: 411, 454). Jesurun blijkt een belangrijk man geweest te zijn op Curaçao. Zo was hij secretaris-directeur van de Aruba Phosphaat Maatschappij, vele jaren voorzitter van de Kamer van Koophandel en Nijverheid en directeur van de Curaçaosche Bank. Ook is hij lid van de Koloniale Raad geweest en bestuurslid van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap te Willemstad. Voor al die activiteiten is hij onderscheiden: hij werd eerst ridder in de orde van OranjeNassau (1908), later officier (1913). In de serie ‘beroemde personen’ werd er in 1998 een postzegel met zijn beeltenis erop uitgebracht. [3]

Category:Linguistica

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.



Category:Idioma


E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

[{Databox}} Pidgin ta e idioma



E álfabèt latin ta un skritura alfabétiko foi kual den kurso di siglonan a desaroyá un kantidat di álfabèt pa uso den kasi tur idioma skirbi den hemisferio oksidental, prinsipalmente na Nort i Sur Amerika, kasi henter Oropa, Afrika supsahara i un kantidat di pais asiatiko na Oustralasia i Asia Sentral. E skritura latin tin e kantidat di usuario mas grandi na mundu.

E skritura latin e ta forma e base di e Alfabèt Fonétiko Internashonal (IPA), i e 26 lèter mas komun ta e lèternan di e ISO basic Latin alphabet.

E ta un álfabèt bikamaral di trinta lèter, kreá fin di siglo nuebe den imperio búlgaro (e aktual Nort Macedonia), pa e disípulonan di pader Cyrille òf posiblemente Clément d'Ohrid (e promé obispo di e iglesia ortodokso di Bulgaria) i ta basá riba e álfabèt griego i glagolítiko. Ainda na komienso di siglo 21 ta usa e álfabèt siríliko den un kantidat di idioma slaviko, entre otro búlgaro, masedoniano, montenegrino, servio, ukraniano, ruso i bieloruso. Bou influensia ruso e ta komun tambe den hopi idioma ku no ta idioma slaviko manera kazachs, kirguis, tatar (idioma turko), tajikistano, mongoles inkluso hopi otro idioma chikitu. Te 1859 e tabata e skritura di e idioma rumano i den e antiguo Moldavia tabata skirbi e idioma moldaviano (un dialekto rumano) ku un álfabèt siríliko.

  • Het Latijns schrift[1] is een alfabetisch schrift waarvoor in de loop der eeuwen een aantal alfabetten zijn ontwikkeld voor gebruik in vrijwel alle westerse geschreven talen, voornamelijk Noord- en Zuid-Amerika, bijna heel Europa, Sub-Saharaans Afrika en een aantal Aziatische landen in vooral Australazië en Centraal-Azië. Het Latijns schrift heeft het grootste aantal gebruikers ter wereld.[2]

The Latin script is the basis of the International Phonetic Alphabet, and the 26 most widespread letters are the letters contained in the ISO basic Latin alphabet.

Latin script is the basis for the largest number of alphabets of any writing system[1] and is the most widely adopted writing system in the world (commonly used by about 70 percent of the world's population). Latin script is used as the standard method of writing in most Western, Central, as well as in some Eastern European languages, as well as in many languages in other parts of the world.

  1. ↑ Haarmann 2004, p. 96.
For di "https://pap.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Caribiana/Sandbox/Idioma&oldid=143605"