Repúblika di Kongo (tambe yamá Kongo–Brazzaville, pa distingu'é for di su bisiña, Repúblika Demokrátiko di Kongo) ta un pais den Afrika Sentral. Repúblika di Kongo Ku un área di 342.000 kilometer kuadrá i un poblashon estimá di 6.6 mion habitante (2025)[1], Kongo ta konta komo un di e paisnan mas importante geográfikamente den e region. Su kapital ta Brazzaville, un siudat stratégiko na oria nort di Riu Kongo, direktamente na otro banda di Kinshasa.

Republika di Kongo
République du Congo
Himno: "La Congolaise"
Mapa
Administracion
Capital Brazzaville
Idioma oficial  frances
Stad mas grandi  Brazzaville
Gobernacion  Demokrasia parlamentario
Establecimento di soberania
15 di ougùstùs 1960  independensia
Geografia
Area 342.000 km² (3,3% awa)
Coordinatonan  0°45′0.00″S 15°22′59.99″E / 0.7500000°S 15.3833306°E / -0.7500000; 15.3833306
Poblacion
Populacion
 (2023)
6,142,180
17.96 habitante/km²
Otro informacion
Moneda Central African CFA franc (XAF)
Zona di tempo UTC+1
Web .cg
Codigo  COG
Tel  242
Mapa detaya di Republika di Kongo
Map
Imagennan riba Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Website oficial
[Edita Wikidata] · [Manual]

Geografia

editá

Geográfikamente, Repúblika di Kongo tin un paisahe ku ta inkluí sabananan kostal, platonan sentral i selvanan tropikal grandi na nort. E pais ta situá kantu di e ekuador i ta komparti frontera ku Kamerun, Repúblika Sentro Afrikano, Gabon, Angola i Repúblika Demokrátiko di Kongo. E tin un klima tropikal típiko, ku dos temporada di áwaseru — mart pa yüni i sèptèmber pa novèmber — i temperaturanan promedio den dia di alrededor di 24°C. Mas ku 70% di e tereno di e pais ta kubri pa selva tropikal, inkluyendo algun di e moerasnan tropikal mas grandi na mundu kual ta kontribuí na su biodiversidat riku.

Demografia

editá

E poblashon ta predominantemente Bantu, inkluyendo gruponan étniko manera Kongo, Teke, Mbochi i Sangha, dividí den mas ku 70 supgrupo. E idioma ofisial ta franses, pero lingala kituba (monokutuba) ta wòrdu usá komunmente komo idiomanan di komersio i komunikashon diario. E mayoria di e poblashon ta kristian (katóliko, protestant i evangéliko), ku gruponan mas chikitu ku ta praktiká religionnan tradishonal òf islam. E spektativa di bida ta alrededor di 61 pa 63 aña, i mas ku mita di e poblashon ta biba abou di e liña di pobresa.

Ekonomia

editá

Ekonómikamente, e pais ta dependé hopi riba e sektor di petroli, ku ta konta pa mas ku 50% di su Produkto Interno Bruto (PIB) i 80% di su eksportashon. Ounke tin señalnan di kresementu den sektornan no-petrolero, pobresa, desempleo hubenil i desigualdat ta keda retonan di desaroyo grandi. Na mes momento, e pais ta poseé un potensial natural signifikante, ku su mondinan inmenso i rekursonan mineral, ounke e ta enfrentá menasanan ambiental dor di kapmentu di palu i ekstrakshon di zeta.

Gobièrnu

editá

Polítikamente, Repúblika di Kongo ta un repúblika ku un sistema parlamentario bikameral ku ta konsistí di Senado i Asamblea Nashonal. E presidente aktual, Denis Sassou-Nguesso, a goberná e pais —ku interupshon — pa dékadanan for di 1979, i e gobièrnu ta enkabesá pa Promé Minister Anatole Collinet Makosso. Despues di un periodo di konflikto interno durante añanan 1990 i kuminsamentu di añanan 2000, stabilidat polítiko a keda restourá, apesar ku e pais ta sigui enfrentá retonan di gobernashon, inkluyendo korupshon i preokupashonnan pa derechonan humano.