User:Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao

• elekshon parlamento Korsou 2025

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Errol Cova
Imagen desea: Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao
Informashon básiko
Nòmber kompleto	Errol Antonio Cova
Nasementu	18 di desèmber 1943 Kòrsou
Pais	Antias Hulandes
Partido	PLKP
Funshon
199?	miembro di Parlamento di Antias Hulandes
1998-1999	Presidente di Parlamento di Antias Hulandes
2002-2003	Minister di Asuntunan Ekonómiko di Antias Hulandes

Errol Antonio Cova (☆ 18 di desèmber 1943 na Kòrsou) ta un èks-lider sindikal i èks-polítiko antiano. E tabata presidente di Parlamento di Antias Hulandes (1998-1999) i minister di Asuntunan Ekonómiko di Antias Hulandes den gabinete Ys I i II.

Biografia

Errol Cova a nase i lanta na Kòrsou komo yu di mayornan prosedente di Venezuela. Na 1959 e ta optene su Mulo-diploma.

Cova tabata Vice Prome Minister y Minister di Asuntonan Economico den gobierno di Etienne Ys I di 3 di yüni 2002 te 22 di yüli 2003. E tabata representa PLKP Partido Laboral Krusada Popular. El a mustra di ta un admirador di e revolucion Bolivariano na Venezuela y a biaha pa e pais bisiña grandi varios biaha. Su apoyo abierto na presidente Hugo Chavez a pon’e den problema na Antiyas. Por ehèmpel, den un entrevista el a eksigí salida di e unidat merikano kontra narkótiko for di Antia, i el a bisa vise presidente Venezolano Mangel ku kolonialismo hulandes a duna e antiano un sintimentu di inferioridat pa ku e hulandesnan, pero tambe un sintimentu di superioridat pa ku e otro pueblonan na America Latina a duna. Finalmente, Cova mester a renunsiá.

Na 2008 el a opone fuertemente e acuerdo politico entre Hulanda y e islanan individual, cu lo mester conduci na mas independencia of un laso mas estrecho cu Hulanda. Cova a pidi Hulanda pa traha pa independencia di Antiyas a base di articulo 73 di Carta di Nacionnan Uni. Cova tabata Vice Prome Minister y Minister di Asuntonan Economico den gobierno di Etienne Ys. E tabata representa Partido Laboral Krusada Popular. El a mustra di ta un admirador di e revolucion Bolivariano na Venezuela y a biaha pa e pais bisiña grandi varios biaha. Su apoyo abierto na presidente Hugo Chavez a pon’e den problema na Antiyas. Por ehèmpel, den un entrevista el a eksigí salida di e unidat merikano kontra narkótiko for di Antia, i el a bisa vise presidente Venezolano Mangel ku kolonialismo hulandes a duna e antiano un sintimentu di inferioridat pa ku e hulandesnan, pero tambe un sintimentu di superioridat pa ku e otro pueblonan na America Latina a duna. Finalmente, Cova mester a renunsiá.

Na 2008 el a opone fuertemente e acuerdo politico entre Hulanda y e islanan individual, cu lo mester conduci na mas independencia of un laso mas estrecho cu Hulanda. Cova a pidi Hulanda pa traha pa independencia di Antiyas a base di articulo 73 di Carta di Nacionnan Uni.

• presidente di Kamara Sindikal (1990-1995) - VLC (Vakbond Leerkrachten Curacao) - KPEK
• minister en vicepremier in Ys II van 4 juni 2004 tot 2005, toen hij gedwongen aftrad
• adviseur van RdK-top en PDVSA

Fuente, nota i/òf referensia

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Pedro Atacho
Imagen desea: Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao
Informashon básiko
Nòmber kompleto	Pedro José Atacho
Nasementu	20 di sèptèmber 1960 Caracas
Pais	Kòrsou
Funshon aktual	Minister di Tráfiko, Transporte i Planifikashon Teritorial (VVRP)
Desde	14 di yüni 2021
Antesesor	Zita Jesus-Leito
Partido	MAN (1995-2016) MFK (2017-presente)

Pedro José Atacho (☆ 20 di sèptèmber 1960 na Caracas) ta un èks-polítiko di Kòrsou. E tabata Minister di Hustisia di Antia Hulandes den e di dos gabinete Pourier. Despues di esaki e tabata miembro di Parlamento di Antias Hulandes y a fungi komo e ùltimo presidente di e órgano aki di 2007 pa 2010. Despues di disolushon di Antias Hulandes e tabata miembro di e promé Parlamento di Kòrsou.

Bida i karera

Atacho a nasé na Caracas, Venezuela, dia 20 di september 1960. Despues di a caba su educacion pre-universitario na Peter Stuyvesant College, desde 2011 Kolegio Alejandro Paula, el a drenta Kuerpo Polisial di Antias Hulandes na 1981 komo aspirante polis. Na aña 1982 el a sali pa Hulanda pa studia na e akademia di polis na Apeldoorn. Na regreso na 1986, e tabata un inspektor i hefe di departamentu di, entre otro, e servisio di investigashon spesial, e brigada di narkotika i e servisio hudisial. Na kuminsamentu di 1993 el a kambia pa sektor privá.

Na 1993 el a djòin e partido nobo Partido Antia Restrukturá (PAR, awor Partido Alternativa Real) i a fungi komo sekretario den e promé hunta provishonal di partido. Despues di e viktoria di PAR den e elekshonnan 1994 pa parlamento di Antias Hulandes, Atacho a asumí e puesto di Minister di Hustisia di Antia Hulandes dia 31 di mart 1994.[4][5] Riba 10 di mart 1997, e tabatin intenshon di renunsiá despues ku kuater atrakadó di banko venezolano a hui for di prizòn Koraal Specht. Un siman promé, tres asesino kondená tambe a logra skapa.[6] Sinembargo, riba petishon di Promé Minister Pourier, Atacho a keda i mas lat e luna ei mester a desplegá marineronan hulandes pa asistí den tene prezunan denter di e tereno di prizòn.[7] Un rapòrt di investigashon parlamentario riba e estado di e sistema di prizòn a kondusí na su retiro dia 24 di mart 1998. El a wordo sigui pa colega miembro di partido Mike Willem, kende tambe tabata Minister di Labor i Asuntunan Sosial.

Entre 2006 i 2010, Atacho tabata presidente di partido PAR, miembro di parlamento di Antias Hulandes i lider di frakshon di PAR. E tabata tambe presidente di e parlamento di 5 di òktober 2007 te ku 22 di sèptèmber 2010.[10] Bou di su presidencia, e organo a vota riba kambionan den Statuut ku a hasi e desmantelashon di Antias Hulandes posibel. Atacho a yama e último reunion di parlamento antiano “un dia históriko”.[11] Despues di e disolushon di Antia Hulandes, Atacho tabata miembro di parlamento di Kòrsou for di 2010 pa 2012. El a vota kontra di e presupuesto di 2012. Atacho a bandoná PAR na 2014 i despues a retirá for di polítika aktivo.

Durante su karera polítiko, Atacho tabata enbolbí den formashon di seis gabinete.[13] Na 2002, Atacho tabata un informadó i formadó pa e promé gabinete di Ys.[14] El a yuda tambe ku formashon di e di dos gabinete Ys na 2004. Na 2006 el a wòrdu nombrá atrobe komo informateur i formateur pa e promé gabinete di Jongh-Elhage.[16] Despues di e último elekshonnan provinsial di Antia Hulandes na yanüari 2010, el a forma e último gabinete antiano.

Fuente, nota i/òf referensia

---

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

Dak di mesa

Dak di mesa na Eindhoven

Un dak di mesa (hulandes: lessenaarsdak, ingles: ) ta un tipo di dak cu ta consisti di solamente un superficie di dak, cua ta wordo instala cu un cierto inclinacion. Banda di un dak plat esaki ta e manera mas simpel pa cera un edificio. Na máksimo, un het ta nesesario na e parti mas abou pa recohe awa di yobida i pa dren’é via e riool. Den kasnan, e parti ariba di e murayanan di edifisio ta wòrdu blòki òf di otro manera terminá na e ángulo korekto. E purlins ta wòrdu poné na nivel ku e parti ariba di esaki i ankrá na e struktura abou. E plachi di dak ku (normalmente) isolashon ta wòrdu poné riba esaki. Aki ta finalmente kaminda e tapamentu di dak ta wòrdu poné, manera tegel di dak, leshi òf blachi di dak.

Dependiendo di e ángulo di inklinashon, lo ta nesesario pa determiná kua tapa ta mas adekuá. Aspektonan estétiko tambe ta hunga un ròl aki.

---

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

Diederick Mathew
Informacion basico
Nomber completo	Diederick Charles Mathew
Nacemento	26 di februari 1928
Fayecimento	17 di februari 1987
Pais	Aruba
Partido	PPA
Funcion
1955-1963	miembro di Conseho Insular di Aruba
1962- 1964	miembro di Parlamento di Antias Hulandes
1994-1997	diputado di Teritorio Insular di Aruba

Diederick Charles (DC) Mathew (☆ 26 di februari 1928 na Sint Maarten – † 17 di februari 1987 na Aruba) tabata un politico y docente Arubano. E tabata miembro y e di cinco diputado di Colegio Ehecutivo di Aruba di 1964 pa 1967.[1] Previamente e tabata miembro di Conseho Insular di Aruba[2] di 1955 pa 1963 y miembro di Parlamento di Antias Hulandes di 1962 te 1964.

Biografia

Diederick Charles Mathew a nace dia 26 di febrüari 1928 na e isla di Sint Maarten. Su mayornan tabata Abraham Mathew y Mary Eliza Arrindell. Na 1948 el a muda pa Aruba y a termina su estudio pa docente. El a duna les na scolnan basico na San Nicolas te 1958.[1] Despues Mathew a traslada pa e departamento di Griffie na Oranjestad y na 1962 el a traslada di nobo pa departamento di Asuntonan General na San Nicolas. Despues di 35 aña den enseñansa y servicio di gobierno el a baha cu pension dia 2 di september 1985.

Mathew a fayece dia 17 di februari 1987 na Horacio Oduber Hospital na edad di 58 aña. El a casa dos biaha. Su promé matrimonio tabata cu Elise Ida Legrand y hunto nan tabatin un yiu homber; Franklin. Elise a fayesé 28 di òktober 1964 [5] na edat di 30 aña. Su di dos matrimonio tabata cu Ann Roumou, un maestro di scol y nan tabatin dos yiu; Leroy y Marlene.

Carera politico

Diederick C. Mathew a cuminsa su carera den politica na 1951 trahando tras di cortina pa varios aña mientras e tabata studiando ley. Representando e Islaribeñonan radica na Aruba el a debuta como candidato riba e lista di Partido Patriotico Arubano (PPA) na aña 1954.[3][4] E siguiente aña na 1955 el a wordo eligi como miembro di conseho insular y a mantene su asiento den e dos siguiente eleccion te 1963. Durante 1962 y 1963 e tabata miembro pareu di Conseho Insular di Aruba y Parlamento di Antias Hulandes despues di a keda elegi den parlamento na 1962.

DC Mathew a okupá vários posishon den su karera polítiko.

• 1963 - miembro di Parlamento di Antias Hulandes - elegi 4 juni 1962?;
• El a tuma retira dia 10 di maart 1964 pa bira e di cincu diputado den Colegio Ehecutivo di Aruba cu mester a wordo amplia pa e cantidad di trabou (representando e electorado di islariba??) - opvolger als statenlid was Jose Geerman.
• 12 maart 1964 - diputado

Honornan Dia 25 di maart 1977, Diederick Charles Mathew a ricibi un medaya di condecoracion civil pa “Ridder in de Orde van Oranje-Nassau” of Orden di Oranje-Nassau. Esaki ta un medaya hulandes ku ta wòrdu otorgá na miembronan militar òf sivilnan pa nan kontribushonnan distinto na sosiedat. DC Mathew a risibí e honor aki den su kapasidat komo funshonario públiko, miembro di konseho insular, i representante.[6]

Fuente, nota i/òf referensia

Category:Hende Category:Politika na Aruba

---

Dak cu schouder

Un dak cu schouder (hulandes: lessenaarsdak, ingles: ) ta un tipo di dak formá pa dos superficie di dak triangular na e banda cortico y dos superficie trapezoidal na e banda largu di e edificio.

E ta un dak di gable modifiká. E forma di dak aki ta wòrdu kreá dor di instalá eskudonan di dak na e bandanan kòrtiku di e edifisio. Dor di usa overhangnan grandi, ku normalmente ta inkluí e riool, por prevení murayanan “muha”.

E dak ku hipped ta un tipo di dak ku un lomba, e lugá kaminda dos eskudo di dak ta krusa na e parti ariba. Normalmente e kuater superfisienan di dak tin e mesun slope. Tin bia e puntanan di un dak ku un hip ta wòrdu dekorá ku un piron.

Bentaha Un dak ku skop tin un forma aerodinámiko: di tur tipo di dak, e dak ku skop, huntu ku e dak di tènt, ta esun mihó resistente na rafaga di bientu i p’esei ta wòrdu usá frekuentemente den áreanan pafó. Un otro karakterístika ta e riool tur kaminda. E dak tradishonal di gable ta ofresé mas espasio den e zolder, pero variashonnan den slope por limitá òf oumentá e diferensia aki.

Category:Konstrukshon

Fuente, nota i/òf referensia

---

Un tragalus (na hulandes: dakkapel) ta un ekstenshon di e superfisie di dak ku ta inkliná, hopi bia ta konsistí di un kuadro di bentana vertikal ku òf sin partinan movibel, dos muraya banda triangular i un tapa, trahá komo un dak plat, siya ?, heup òf pent.

Un tragalus por wòrdu instalá mesora durante konstrukshon nobo, pero hopi bia ta wòrdu trahá despues pa haña espasio èkstra, tin bia na e lugá kaminda un skylight ta presente kaba. E kuadro di bentana ta sirbi pa permití lus i airu drenta den e zolder òf kamber di zolder. Un bentana di dormitorio hopi bia ta proveé ​​e espasio èkstra ku espasio pa kabes (espasio pa kabes), ku ta nesesario pa krea un kamber den zolder.

Bentana di dormer por wòrdu montá na diferente manera. Tradishonalmente riba e lugá, kaminda e bentana di e dormer ta wòrdu bati riba e dak riba e sitio, loke ta tuma un promedio di 3 pa 4 dia. Tin tambe bentananan prefab. E bentananan prefabriká aki ta wòrdu pre-produsí den un fábrika òf tayer di karpinteria i ta wòrdu montá riba e dak denter di un dia.

Bentana di dormer ta traha di vários material. Esaki ta dependé di e estilo arkitektóniko di e kas i e deseonan di e kliente. Bentana prefabriká por lo general ta trahá di palu òf plèstik.

Un ekstenshon riba e dak tambe ta wòrdu yamá kuko òf akkenailtje (prinsipalmente na Groningen).

Fuente, nota i/òf referensia

---

Un concesion (Corsou/Boneiro: konseshon) ta un pèrmit di gobièrnu ku ta ekskluí otronan. Esun ku ta risibí e concesion òf doño di konseshon, tambe concesionario, ta ricibi pues un monopolio (derecho eksklusivo) riba, por ehèmpel, un pida tereno.

E outoridat di kontratashon di gobièrnu tambe por sera un akuerdo di konseshon pa ehekushon di trabounan públiko.

Por ehèmpel, un munisipio por duna un konseshon na e operadó privá di un kafetaria na e pisina di munisipio òf e estado por duna un konseshon pa e ekstrakshon di mineralnan den un sierto área.

Aunke un konseshon i un pèrmit ta relashoná, nan no ta meskos. Tur dos ta impliká pèrmit (nesesario) di gobièrnu pa realisá sierto aktividat.

Un konseshon ta wòrdu otorgá dor di un gobièrnu pasobra gobièrnu ta konsiderá e aktividat ei deseabel a base di e interes públiko ku e ke promové. Tin biaha e concesionario ta haya un subsidio. Por ehèmpel, e Konseshon di Transporte pa e ret prinsipal di ferry. Gobierno ta indiferente pa cu e actividad cu por wordo realisa a base di e permiso. E konseshon ta wòrdu otorgá komo un desishon unilateral i despues di aseptashon (implísito) dor di e doño di e konseshon, un akuerdo di derecho públiko ta wòrdu kreá.

---

Yudansa pa desaroyo (tambe yudansa di eksterior òf asistensia tékniko) ta un forma di yudansa ku gobièrnunan i otro instansianan ta duna pa sostené desaroyo ekonómiko, sosial i polítiko di paisnan den desaroyo.

E ta diferensiá di yudansa humanitario den e sentido ku e tin komo meta pa aliviá pobresa riba término largu, en bes di sufrimentu riba término kòrtiku.

Algun gobièrnu tin e tendensia di inkluí asistensia militar den e noshon di “yudansa di eksterior”, ounke hopi NGO ta desaprobá e definishon aki.

Indeks Tipo di koperashon E término “koperashon di desaroyo”, usá entre otro pa e Organisashon Mundial di Salú (WHO),[1] ta ekspresá e idea ku un partnership internashonal mester eksistí entre e donante i e destinatario, en bes di e situashon tradishonal kaminda e relashon e tabata wòrdu dominá pa e rikesa i konosementu spesialisá di un banda.

Mayoria ayudo pa desaroyo ta bini di paisnan industrialisá (koperashon Nort-Sùit), pero algun pais ménos riku tambe ta kontribuí (koperashon Sur-Sùit).

Yudansa por ta:

bilateral (70%): di un pais pa otro, direktamente multilateral (30%): for di e pais donante pa organisashonnan internashonal manera Banko Mundial òf instansianan di Nashonnan Uni (UNDP, UNICEF, UNAIDS, World Food Programme...), ku ta redistribuí esaki entre paisnan den desaroyo[2] Fuentenan di yudansa Mas o ménos 80-85% di yudansa pa desaroyo ta bini di fuentenan di gobièrnu (yudansa ofisial pa desaroyo). E 15-20% ku ta sobra ta bini di organisashonnan privá (NGO)[3], sin konta e remesanan ku migrantenan individual ta manda pa nan miembronan di famia den paisnan den desaroyo.

Yudansa ofisial pa desaroyo Asistencia Oficial pa Desaroyo ta un medida di ayudo di gobierno compila pa e Comision di Asistencia pa Desaroyo (DAC) di OECD desde 1969. E DAC ta consisti di e 22 paisnan donante mas grandi.

---

Michelangelo Rachid Winklaar (Willemstad, 4 di desèmber 1983) ta un diseñador di moda hulandes.

Bida i karera

Winklare a muda pa Hulanda huntu ku su mayornan komo mucha. Na edat di diesdos aña el a diseñá trahenan ku tabata wòrdu bisti durante e Karnaval di Zomer na Rotterdam. El a organisá sertamennan di beyesa i a duna lès di baile. Despues di e skol di moda na Hilversum, el a studia brevemente na e Akademia di Arte Visual na Arnhem.

Na 2010 el a kuminsá ku su propio marka, Màngel Ichelo Design; Màngel ta nifiká bonbiní na Papiamentu, loke a keda reflehá tambe den su kolekshon den e añanan ei. E tempu ei, por ehèmpel, el a tuma parti na un kompetensia di diseño ku e tema Lust of sal amoniac.

El a expone den Museum De Paviljoens na Almere y Gemeentemuseum na Den Haag. Su coleccionnan a wordo mustra riba pasarela di Amsterdam Fashion Week, The Fashion Week, Feeric y Masters Expo y den revistanan di moda manera Beau Monde, Fall Magazine, Hague Magazine, Veronica Magazine y Attire Club. Tambe el a diseñá paña korporativo i kolekshonnan di merkansia pa Madame Tussauds i ABN AMRO, entre otro.

Na 2021, Winklaar a presentá e promé eksposishon di moda di moda tokabel. Mas o ménos dies diseño di couture trahá na man a keda mustra den Museo Escher den Palasio na Den Haag. Tur paña, muestra di tela i miniatura desaroyá pa e eksposishon individual aki tabata disponibel pa públiko por a mishi kuné. Esaki ta pa crea un sociedad mas inclusivo. Den e kaso aki pa esnan ku ta visualmente desafiá.

---

Sidney Joubert

Curaçao, 1939) a obtene su diploma di Spaño na Universidat di Amsterdam na 1965. Despues el a sigui algun kolegio di Papiamentu serca Raúl Römer. For di 1965 te cu 1985 e tabata dosente di Spaño na un scol di PEter Stuyvesant College HAVO-VWO na Kòrsou. Despues el a traha pa vários aña na Sede di Papiamentu, e predesesor di e instituto di idioma Curaçao Fundashon di Planifikashon di Idioma. E tabata docente na e prome curso di Papiamento riba Curaçao na comienso di añanan 1970, secretario di e comisionnan di ortografia di Maduro y Jonis y presidente di e subcomision di Curaçao di e Comision di Standardisacion di Papiamento. E ta presidente di e Fundashon Raúl Römer, ku aña pasá, den kolaborashon ku Zircon Uitgevers na Amsterdam, a publiká e bunita buki bilingual Kon Nanzi a nèk Shon Arei…/ Kon Nanzi a gaña e rei…. Su obranan mas importante ta Papiamentu op Reis, skirbí huntu ku su kasá Debbie Joubert, Bosnan for di pasado (palabranan indjan na papiamentu) ku drs ​​G. van Buurt i un dikshonario hulandes - papiamentu i un dikshonario papiamentu-hulandes, tur dos den forma imprimí. komo elektróniko.

Naast zijn werk als taaldeskundige, is Joubert ook betrokken geweest bij de samenstelling van het Papiamentu-dictee en heeft hij als jurylid gefungeerd bij het jaarlijkse Diktado Nashonal Papiamentu.

de rol die hij heeft gespeeld in de promotie van de studie, kennis en het correct gebruik van het Papiamentu.

Sidney Joubert is een Antilliaans taalkundige, op Curaçao zeer bekend. Hij heeft de van oorsprong Afrikaanse verhalen vertaald naar het Papiamento en naar het Nederlands. Nanzi is een soort Reynaard de Vos. De moraliserende sprookjes zijn met de tot slaven gemaakte Afrikanen meegekomen naar het Caribisch gebied met onder meer de Nederlandse West-Indische Compagnieschepen.

Eerder was Joubert docent Spaanse taal- en letterkunde op het Stuyvesant College en de UNA en tevens beëdigd vertaler en lexicograaf. Hij werd bij de oprichting van het overheidsbureau Sede di Papiamentu (1983) aangesteld om aan een vocabulaire van het Papiaments te werken. Sindsdien zijn er diverse taalgidsen en woordenboeken van zijn hand verschenen. Hij is ook medeverantwoordelijk voor de meer dan 400 woorden Antilliaans-Nederlands die in het Groene Boekje zijn opgenomen. Gedurende een aantal jaren, zijn de krantenteksten van het Antilliaans Dagblad en de Amigoe verzameld. Uit die verzameling zijn door onder andere Joubert karakteristieke woorden geselecteerd die in het Groene boekje terecht zijn gekomen als: empaná, blenchi, dushi, karkó en snèkbar. De laatste tien jaar werkt hij met een redactieteam aan een verklarend woordenboek Papiaments.

(Curaçao, 1939) behaalde zijn diploma Spaans aan de Universiteit van Amsterdam in 1965. Hij volgde toen o.a. colleges Papiaments van drs. Raúl Römer. Van 1965 tot 1985 was hij leraar Spaans aan een havo-vwo school op Curaçao. Daarna was hij enkele jaren verbonden aan de Sede di Papiamentu, de voorloper van het Curaçaose taleninstituut Fundashon di Planifikashon di Idioma. Hij was docent aan de eerste cursus Papiaments op Curaçao begin jaren '70, secretaris van de spellingcommissies Maduro en Jonis en voorzitter van de subcommissie Curaçao van de Standaardisatiecommissie van het Papiaments. Hij is voorzitter van de Stichting Raúl Römer, die vorig jaar, in samenwerking met Zirkoon Uitgevers in Amsterdam, het schitterende tweetalige boek Kon Nanzi a nèk Shon Arei.../ Hoe Nanzi de koning beetnam... uitgaf. Zijn belangrijkste werken zijn Papiaments op Reis, geschreven samen met zijn echtgenote Debbie Joubert, Stemmen uit het verleden (Indiaanse woorden in het Papiamentu) met drs. G. van Buurt en een Nederlands - Papiaments en een Papiaments-Nederlands woordenboek, beide zowel in gedrukte vorm als elektronisch.

Fuente, nota i/òf referensia

---

Petróleos de Venezuela, SA (PDVSA) ta e kompania estatal di Venezuela riba tereno di petroleo i gas natural. E kompania tin aktividatnan den eksplorashon, produkshon, refinamentu, merkadeo, transporte i eksportashon di petroli, i tambe eksplorashon i produkshon di gas natural. El a kuminsá su operashon na 1976 despues di e nashonalisashon di e industria petrolero di e pais pa dekreto di gobièrnu riba 30 di ougùstùs 1975. Tur akshon di e kompania ta ainda propiedad di gobièrnu di Venezuela, kual pais ta e di sinku eksportadó mas grandi di petroli na mundu.

Reserva i produkshon

Venezuela tin e reservanan di petroleo mas grandi na mundu. Na fin di aña 2020, nan tabata balorá na 304 bion bari, òf 17.5% di e total mundial. Arabia Saudita ta na di dos lugá ku un porshon di 17.2%. Un gran parti di e reservanan ta konsistí di zeta viskoso, ku ta wòrdu hañá prinsipalmente kantu di Riu Orinoco. E zeta aki ta ménos fásil pa saka ku zeta konvenshonal. Ku e reservanan di zeta konosí, e pais por mantené e nivelnan di produkshon aktual pa mas ku 500 aña.

Na 2005, produkshon di zeta tabata 3.3 mion bari pa dia (bpd), pero pa 2015 esaki a baha te na 2.6 mion bpd.[2] Debí na mal maneho ekonómiko, no tin sufisiente sèn disponibel pa invertí, loke ta kousa ku produkshon ta baha. E bahada aki a sigui despues di 2015 i na 2020 e produkshon tabata 540.000 bpd. Un tendensia similar ta visibel pa refinamentu. Na 2010, kasi 1 mion bpd tabata wòrdu prosesá diariamente ainda, pero na 2019 esaki a baha te na 123.000 bpd. Reservanan di gas ta muchu mas chikitu na 3% di e total mundial, pero tòg signifikante. Produkshon di gas a keda basta stabil entre 2005 i 2017 i a fluktuá alrededor di 30-40 bion m³ pa aña. Tabatin un bahada fuerte na 2018, ku a sigui na 2019 i 2020. Na 2020, mas o ménos 19 bion m³ a wòrdu produsí.

Historia

E kompania a wòrdu fundá dia 1 di yanüari 1976 despues di e nashonalisashon di e industria petrolero di Venezuela.

Na sèptèmber 1986, e kompania merikano Southland a bende mitar di e akshonnan di CITGO na Petróleos de Venezuela. Na 1990, PVDSA a kumpra e sobra akshonnan, birando e úniko doño. Ku e transakshon aki, CITGO a wòrdu sigurá di e suministro di krudo i Venezuela a haña un kanal di benta nobo na Merka. Parsialmente debí na e kaida fuerte den prijs di petroleo desde 2015, PVDSA a topa cu problemanan finansiero. E kompania a risibí un fiansa grandi di Rosneft di Rusia i a kambio a primintí 49.9% di e akshonnan den CITGO komo fiansa. Varios polítiko merikano ta preferá di no mira akshonista ruso den refinerianan merikano.

Na 1985, gobièrnu di teritorio insular di Kòrsou, ku a tuma over e refineria Isla na Kòrsou for di Shell, a transferí e operashonnan di e kompania pa Petróleos de Venezuela a base di un kontrato di hür di largu plaso. Invershonnan den e refineria a keda atras, loke ta nifiká ku produkshon tabata wòrdu hasí prinsipalmente ku instalashonnan bieu. E problemanan ambiental ku esaki a enserá a kondusí na hopi demanda kontra e refineria òf kontra di gobièrnu. E kontrato di hür di PDVSA a kaduká dia 31 di desèmber 2019. Despues di e salida di PDVSA, un bataya legal a tuma luga pa añanan largu entre Kòrsou i Venezuela. Nan dos finalmente a yega na un akuerdo na desèmber 2023. Venezuela lo suministrá zeta pa dies aña ku un balor ekivalente total di US$ 450 mion, ku lo wòrdu usá pa paga e debe di PVDSA. ï Na yanüari 2019, Merka a imponé sanshonnan kontra PDVSA. E kuentanan bankario di e kompania na Merka a wòrdu kongelá i merikanonan no ta permiti di hasi negoshi ku e kompania mas. E sanshonnan ta un medida punitivo kontra e maneho di presidente Maduro. Zeta ta un fuente importante di entrada pa Venezuela i mas ku 40% di tur eksportashon di zeta ta bai pa Merka. Na 2016, US$19 bion di e benta total di US$42 bion e aña ei a wòrdu generá na Merka. Na òktober 2023, e sanshonnan petrolero riba Venezuela a wòrdu aliviá. A yega na un akuerdo entre e gobièrnu di Maduro i partidonan di oposishon bou di kua nan a bai di akuerdo pa tene elekshon den e di dos mitar di 2024, ku opservadónan internashonal pa garantisá ku nan ta hustu. E relahamentu ta nifiká ku Venezuela por determiná un biaha mas pa su mes kuantu zeta e ta eksportá i na kua partidonan. E akuerdo ta en prinsipio bálido pa seis luna.

Laso ku Karibe Hulandes

(es.wiki}

Aruba

Na 1991, PDVSA a atkerí di Chevron e terminalnan di awa hundu den Laman Karibe den serkania di Aruba.

Na september 2015, Aruba a firma un memorandum di entendimentu cu Citgo pa sondea e re-apertura di e refineria situá na San Nicolas, Aruba, pará desde 2012 pa e operador Valero Energy ku un kapasidat instalá pa refiná 235.000 bpd. Na septèmber 2016, parlamento di Aruba a aprobá e outorisashon pa Citgo hür e refineria di San Nicolas pa 25 aña i un inversion aprobá pa PDVSA di 685 miyon dollar. Dia 23 di mei 2018, Korte di Aruba a kita e embargo riba dos kargamento di petroleo for di e tankeronan Atlantic Lily i Grimstad ku ConocoPhillips a pidi komo parti di su esfuersonan pa kobra un sentensia di arbitrahe kontra PDVSA. Na febrüari 2019, Citgo a para e remodelashon i modernisashon di e proyecto pa motibu di sanshonnan ekonómiko. Segun Promé Minister Evelyn Wever-Croes “E ta muy probable ku nos lo no sigui ku Citgo pero nos ta evaluando kon nos por sali for di e kontrato sin ningun problema".

Dia 22 di yüni 2021, e kompania Citgo a disidí di likidá 4 kompania supsidiario ku a keda kreá na 2016 ora ku gobièrnu a firma un kontrato di hür a kambio di rehabilitá e refineria di San Nicolas pa konvertí krudo èkstra-pisá for di e faha di zeta di Orinoco den krudo lihé. Mirando e problemanan ku a surgi a kousa di retrasonan di e proyecto na 2019 Citgo a termina su negoshi ku Aruba.

Boneiru

PDVSA ta doño di e terminal marítimo Bonaire Petroleum Company (Bopec)    ku e kapasidat pa almasená te ku 12 mion bari di zeta krudo i derivadonan ku ta stratégiko pa eksportashon pa China i Merka. Na sèptèmber 2010, un kandela den dos di su 23 depósito a obligá gezaghebber di Boneiru pa sera e terminal. Na desèmber 2017, gobièrnu hulandes a duna un ultimatum na PDVSA pa motibu di e falta di invershon den mantenshon di e terminal di Bonaire Petroleum Company (Bopec), lagando solamente sinku di e 21 depósitonan pa operá ku e isla tin, PDVSA a primintí un invershon di 25 mion dòler pa mantenshon i restourashon di e depósitonan. Na mei 2018, e kompania ConocoPhillips ku sede na Houston a asumí kontrol di e aktivonan petrolero di Venezuela riba e isla kompania karibense di Boneiru, na ougùstùs 2018 a yega na un akuerdo ku PDVSA pa e pago di 2.040 mion ku un pago inisial di 500 mion dòler denter di un periodo di 90 dia for di momentu di firma e akuerdo, e sobra suma lo wòrdu pagá tur kuartal den un lapso di kuater aña i mei. Dia 26 di ougùstùs 2020, gobièrnu di Boneiru a duna òrdu pa hasi bashí e sinku tankinan di almasenahe di zeta ku ta kontené 10 mion bari pa motibu di riesgonan ambiental i falta di mantenshon. Na mart 2021, e filial di Bopec a deklará bankarota pasobra e no por a paga su debenan. Na novèmber, un korte di Boneiru a dikta tokante e pago di 41.69 mion dòler pa e debenan atrasá di PDVSA. Na mart 2023, un hues di Boneiru a ordená e destaho forsá di kombustibel for di e depósito di 1933 ku tabata kontené 371.790 bari di kombustibel situá den e zona di Kaminda Turistiko, den nortost di e isla, propiedat di e kompania Commerchamp CA, un filial di PDVSA (na balor di mas o ménos 18 mion dòler) ku no tin un lisensia di OFAC pa negoshá esaki, e destaho a wòrdu realisá pa un debe di 41.7 mion dòler ku e supsidiario debe komo honorario i interes di pago atrasá na Bopec.

Kòrsou

Desde 1985, PDVSA i gobièrnu di Kòrsou tabatin un kontrato di hür pa e Refineria Isla ku un kapasidat di 335.000 bari di krudo, konstruí pa Royal Dutch Shell na 1919. Pa 2016, Kòrsou a eksigi pa PDVSA aporta un invershon di 15 bion dòler pa modernis’e pa por a prolonga e contract, pero si esaki no sosode, PDVSA lo keda afo. Na mei 2018, Korte Komersial di Curacao a outorisá ConocoPhillips pa pone beslag riba $636 mion na aktivo di Venezolano PDVSA.

PDVSA ta confrontá un krisis di exportashon pa motibu di e bahada den produkshon di krudo, posiblemente e kompania chines Guangdong Zhenrong lo maneha e refineria aki na fin di 2019 tin mas di un aña ta sufriendo severamente di e krisis na Venezuela. Gobièrnu di Kòrsou ta buskando un operadó nobo pa remplasá PDVSA i e sesamentu di e lease ta surgiendo komo esun mas probable. Sinembargo, PDVSA a logra finalisá e kontrato di hür pa un aña mas pa uso di almasenamentu, te ku desèmber 2020. Riba 26 di ougùstùs 2020, PDVSA a wòrdu demandá pa $51 mion dor di e kompania petrolero di Kòrsou, doño di e Refineria Isla na Kòrsou pa inkumplimentu ku e kontrato di pago mensual akumulá for di fin di 2018. E refineria di Isla ta inaktivo for di mei 2018 i PDVSA tin un kontrato di hür kaduká pa su kapasidat di almasenamentu di 15 mion bari den su 38 tanki i dos waf di karga, un 25 % di su depósitonan (9 tanki) lo wòrdu hür na e kompania petrolero SPS Drilling E&P, PDVSA a bin ta desokupá parti di su zeta wardá despues di e sanshonnan na 2020, miéntras ku su doño Korsou ta buskando un operadó nobo. E kompania Kòrsou tin plania pa destaho e zeta wardá Petroleo di PDVSA pa regla algun debe laboral cu el a laga pendiente."Curazao tendrá que subastar petróleo para pagar deudas dejadas por Pdvsa". Banca y Negocios. 2021-06-02. https://www.bancaynegocios.com/curazao-tendra-que-subastar-petroleo-para-pagar-deudas-dejadas-por-pdvsa/. </ref> Riba 30 di augustus, a determina ku PDVSA ta obligá di paga Kòrsou un debe atrasá pa e hür di e Refineria di Isla, despues di a perde e apelashon den kual a priminti di paga 20 mion dòler pa aña na hür pa daño i perhuisio na momentu di terminashon di e kontrato i lunanan akumulá di hür, parti di e debe ei a wòrdu kobra direktamente dor di RdK, kontra e stòknan di zeta krudo i produktonan akabá, ku a wòrdu wardá na e terminal di Bullenbaai.

Un korte na Kòrsou a outorisá benta di akshonnan di e filial di Pdvsa: Propernyn ta un filial di PDVSA, ku ta manehá e akshonnan di Nynas pa kubri e debe no pagá na e kompania Korsou di 52 mion dòler, miéntras ku ConocoPhillips tambe ta drenta e espera di e likidashon di akshonnan ku a gana un demanda pa 10.000 mion dòler.   E filial di PDVSA tin te ku 31 di desèmber 2022 pa benta privá di su akshonnan.

Na aprel 2023, e refineria di Kòrsou na e isla di Kòrsou ta eksigí di PDVSA e pago di US$62.3 mion ku e debe pa e no-kanselashon di e servisio eléktriko dor di e kompania petrolero venezolano entre e añanan 2018 i 2019 i e demanda a keda gana den un korte di New York. Na desèmber PDVSA a kontestá ku e lo regla su debe dor di suministrá kombustibel, Venezuela na òktober a proveé ​​un oportunidat pa un akuerdo, despues ku Kòrsou a apelá na un korte di New York na 2020 pa enforsá un pago di 51 mion dòler di e debe akumulá te na e punto ei. Na febrüari 2024, Curaçao Refinery Utilities (CRU) a bende kasi 500.000 bari di zeta di kombustibel propiedat di PDVSA ku tabata warda den e tankinan di Bullenbaai, ku tabata na oferta for di novèmber 2023.

Fuente, nota i/òf referensia

---

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Caribiana/Sandbox
Imagen desea: Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao
Obispu di Willemstad
Término di ofisina 2001–presente
Antesesor	Lewis van der Veen Zeppenfeldt
Susesor	Wilhelm Ellis

Joannes Maria Michael Holterman O.P. (☆ 1 di novèmber 1906 na Zwolle, Hulanda – † 22 di òktober 1988 na Willemstad) tabata un religioso hulandes di inglesia katóliko romano. E tabata e di nuebe vikario apostóliko di Antias Hulandes i e promé obispu di e diósesis di Willemstad.

Holterman a wòrdu ordená komo saserdote dia 15 di yüli 1931; e tabata pertenesé na e orden Dominikano. El a yega Kòrsou komo misionero dia 28 di septèmber 1932. Su promé nombrashon tabata komo pastor na Soto. Djei el a wordu traslada pa Marigot i cuater ana despues pa San Nicolas na Aruba, prome di regresa na 1951 na su parokia ‘faborito’ di San Mateo. Dia 20 di mei 1953 Holterman a keda nombrá komo Vikario Provincial di Mision di Puerto Rico.

Su nombramentu komo vikario apostóliko di Willemstad i obispu titular di Vagada a sigui dia 9 di desèmber 1956. Su ordenashon episkopal a tuma lugá dia 25 di febrüari 1957 den misa Santa Famia, unda e tabata pastor.

Dia 28 di aprel 1958, e vikariado di Willemstad a wòrdu elevá na un diósesis. Antias Hulandes no tabata un área di mishon mas. Poko despues, dia 14 di yüni 1958, Holterman a wòrdu nombrá (e promé) obispu di Willemstad. Den su eskudo episkopal e tabatin e dicho Multi Unum Corpus (ku hopi nos ta forma un kurpa). Su merito mas grandi tabata ku el a duna espasio na e klero i e kreentenan pa kambio i modernismo denter di e iglesia katoliko.

Holterman a baha ku penshun dia 7 di ougùstùs 1973 i a skohe pa permanesé na Kòrsou. Zijn grote wens ging in vervulling: een Antilliaan volgde hem op, mgr Wim Ellis. Daarna is mgr Holterman pastoor geweest in de parochie van Antriol op Bonaire en wederom pastoor van de parochie te Soto. De laatste jaren van zijn leven bracht mgr Holterman door in Huize Welgelegen te Habaai.

El a fayesé dia 22 di òktober 1988 na Huize Welgelegen na edat di 81 aña. El a wòrdu dera den e graf episkopal na Roodeweg, Otrobanda.

Mira tambe

• Lista di obispu di Willemstad

Fuente, nota i/òf referensia

---

Antilliaanse Verffabriek of AVF Paints ta un empresa na Korsou ku ta fabrika verf pa e merkado lokal i e otro islanan di Karibe Hulandes.

Historia

AVF a wordu funda 17 di november 1959 bou di nomber di ... Fundadonan tabata KoninkIijke Lak-; Fabrica di vernis y verf Molijn y Co. N.V. Fabriek van Compositieverven C.V., B.J. de Castro y Yiunan y S.E.L. Maduro y Sons N.V. Na 2014?, despues di un traspaso pa dononan nobo, el a kambia nomber ofisial pa Pintuco Curacao BV bij overname ??

Fundá na 1960, AVF Paints (Antilliaanse Verffabriek) i su kompania ruman Arvefa (Arubaanse Verffabriek) ta komprometé den entregá produktonan inovativo i di kalidat haltu na e industria di verf i revestimentu. Den un era di konsolidashon, ora mas grandi ta bira mas grandi i nòmbernan di marka ta parse di dominá, AVF Paints ta mantené su parti di merkado i base di kliente leal dor di fabriká e mihó kalidat di verf i revestimentu ku lo surpasá tur otro verf den nos klima tropikal duru i ku moda bieu “pueblo natal” servisio práktiko. AVF Paints ta bo eksperto di verf lokal.

Antilliaanse Verffabriek NV a wordu funda na Curaçao dia 30 di october 1959 door di KoninkIijke Lak-; Fabrica di vernis y verf Molijn y Co. N.V. Fabriek van Compositieverven C.V., B.J. de Castro y Yiunan y S.E.L. Maduro y Sons N.V. E fabrica cu tin 40 empleado actualmente ta sirbi 80% di e mercado domestico. Na 1972 a lanta un filial na Aruba, Arubaanse Verffabriek N.V.; actualmente 12 empleado y un cuota di mercado di mas o menos 50%.

Is op Curaçao opgericht 30 Oktober 1959 door KoninkIijke Lak-; Vernis- en Verffabriek Molijn en Co. N.V. Fabriek van Compositieverven C.V., B.J. de Castro and Sons en S.E.L. Maduro and Sons N.V. De fabriek met 40 werknemers bedient thans 80% van de binnenlandse markt. In 1972 is op Aruba een dochteronderneming opgericht, de Arubaanse Verffabriek N. V.; thans 12 werknemers en een marktaandeel van ca. 50%.

Founded in 1960, AVF Paints (Antilliaanse Verffabriek) and his sister company Arvefa (Arubaanse Verffabriek) are committed in delivering innovative and high-quality products to the paints and coatings industry. In an age of consolidations, when bigger gets bigger and brand names seem to dominate, AVF Paints maintains its market share and loyal customer base by manufacturing the finest quality paints and coatings that will outperform all other paints in our harsh tropical climate and with old fashion “hometown” hands on service. AVF Paints is your local paint expert.

E febrika ta establese na Asteroienweg. E tin tiendan na Korsou i Aruba. (Arvefa)

---

Caribiana/Sandbox
Imagen desea: Caribiana/Sandbox/Kladblok Curacao
Antesesor	Juan de Ampués

Lázaro Bejarano (☆ 1501 na Sevilla - † 1575 na Sevilla) tabata un poeta, erasmista, polémiko i gobernante spaño. E tabata e di dos gobernador di e islanan ABC i susesor di Juan de Ampués. Bejarano tabata konosí komo Señor de Curazao.

Biografia

Lázaro Bejarano a nasé na Sevilla na 1501 i probablemente a sali pa Mundu Nobo alrededor di 1520. El a kasa ku Maria Beatrix, yu muhé di Juan de Ampués. Despues di morto di su suegro Juan de Ampués na 1533 Maria i Lázaro i Maria promé a biba na Sevilla pa vários aña promé ku nan a bira un faktor na Curaçao. Aki el a skirbi algun poema dedika na ...

Ora el a tuma over e encomienda di su suegro el a bai biba na Korsou komo e di dos gobernador di e tres islanan ABC. E tabata un di e promé poetanan ku a biba riba e isla.

Literatura

• Celsa Carmen Garcia Valdes, Poesia satirica y burlesca en Hispanoamerica colonial
• Luc Alofs, Koloniale Mythen en Benedenwindse Feiten Curaçao, Aruba en Bonaire in inheems Atlantisch perspectief, ca. 1499-1636, 2018
• Carlos Felice Cardot, Curazao Hispanico

Fuente, nota i/òf referensia

E gobernante spaño di Curacao, - Lazaro Bejarano - konosí komo ‘el senor de Curazao’ e kabayero di Curacao, tabata establesé kaba na aña 1559 pa motibu di su asina yamá simpatianan luterano kondená pa e Inkisishon di Hispaniola. En realidat no tabata luterano sino simpatianan erasmiano.

Lazaro Bejarano, the second governor of Curacao, who was also one of the first poets to live on the island. Debrot strongly identified with Bejarano. Bejarano is the first nonconformist writer: "He represents an individualism which only three centuries later... entered Antillean literature" (Debrot 1977: 102). This interpretation of Bejarano is based on the fact that all his writing has been destroyed by the Inquisition and that he himself was accused by the Inquisition of supposedly Lutheran sympathies (Debrot 1976b: 93). Not the presence but the absence of Bejarano's writing argues for his independence, his nonconformist attitude. In his book De vervolgden shows that he must have looked for a fictional portrayal to be written from the point of view of those persecuted: the Indians, the mestizos and the Governor himself. In De vervolgden, Debrot focuses on those personality traits in his literary and political predecessor that emphasize nonconformist ten�dencies. These traits are all the more sharply drawn as the Governor is presented, not as a poet, but as a man of action, a soldier. Debrot described the story that he was writing at the moment as centering on the conflict between a priest and Lazaro Bejarano, the second governor of the Antilles. He stressed that "what counts is that this governor was a poet and a humane individual in that he did not desire to control other people's thoughts and opinions. Under him, the island flourished; people enjoyed themselves and the customs of the Indians were preserved. Therefore, of course, the Catholic Church opposed him, for it wanted everyone to think the same. The historical Bejarana was married to the daughter of the first governor of Curacao; they had one child, a son, whose early death moved them deeply. As a poet, Bejarano made Curacao into a literary center.

Fuente, nota i/òf referensia

Juan de Ampíes a fayesé dia 8 di febrüari 1533 na Hispaniola, kaminda el a biba henter su bida adulto, pues no na Curaçao òf na Coro. Poco prome cu su morto, el a laga traha su testament pa un notario, den cual el a laga henter su propiedad, incluyendo su encomiendas di Hispaniola y e Islanan Sotavento y su debenan (seis mil peso na Corona y cinco mil peso na personanan priva) na su úniko yu, su yu muhé Maria Beatriz, kasá ku e humanista Lázaro de Bejarano. El a nase na Sevilla na 1501 i probablemente a sali pa Mundu Nobo alrededor di 1520. Despues di morto di Ampíes na 1533 Maria i Lázaro promé a biba na Sevilla pa vários aña promé ku nan a bira un faktor na Curaçao.92 Nan ​​a konstruí un kas di piedra na Santa Barbara y despues na 1542 patras di nan cas un misa di piedra natural cu un dak di palo, di cual De Bejarano a manda un dibuho pa e rey, ora e tabata na Hispaniola na 1547.93 E Bejarano tabatin un hacienda próspero na Curaçao i tabata comercia cuero cu Hispaniola. Regresando na su stat natal Sevilla na 1565, el a wòrdu akusá pa e Obispu di Coro, Pedro de Agreda, di a neglishá su debernan katóliko i no a paga e diesmo of diezmos obligatorio na e obispu. Segun e obispu, konstruí e misa a kosta ménos ku dies ducat, pasobra Bejarano a trah’é huntu ku e indjannan. De Bejarano tambe a wòrdu kondená pa Inkisishon Spañó na 1558 pa su sátira skirbí na 1552 kontra e klero i kontra Alonso de Maldonado, presidente di e Corte Suprema de Santo Domingo. Den su Diálogo apologetico el a defendé e derechonan di e indjannan den atministrashon i hustisia. Lázaro Bejarano a sigui skirbi poesia durante henter su bida i a fayesé na 1575 den su stat natal Sevilla. 94 Juan de Castellanos95 tabata amigu di Bejarano i a bai bishit’é na Curaçao na aña 1540, djis despues ku Bejarano i su kasá Maria a pèrdè un yu hòmber, nan úniko yu. El a bin e islanan i Llanos Orientales di Venezuela komo adolesente. El a skirbi un poema históriko tokante su biahenan, Elegías de varones ilustres de Indias (1589).96

---

de Spaanse geschriften waarvan een belangrijk gedeelte, met name het werk van Lázaro Bejarano, de eerste dichter-gouverneur van de Benedenwindse eilanden, op last van de kerkelijke rechtbank van het Heilig Officie, meer bekend als de Inquisitie, werd vernietigd daar het in strijd werd geacht met de goede zeden en gewoonten van de ‘Hispanidad’.

encomendero (es.wiki) Bijna ander halve eeuw Spaanse overheersing heeft enige sporen achtergelaten in enig letterkundig werk van enkele Spanjaarden, niets van de eigen mensen. Zowel de Spaanse ‘encomendero’ Juan de Ampués als diens landgenoot Lázaro Bejarano, ‘schrijver van satires en een polemist van niet te miskennen talent’, was, hoewel koloniale bestuurders van Curaçao, nooit meer dan passanten op het eiland omdat ze er slechts enkele keren gedurende korte tijd verbleven. Juan de Castellanos, dichter van het 150.000 tellende berijmde historische epos Elegías de Varones Ilustres de Indias, die daarin achttien stanzen aan de ‘reuzen-eilanden’ wijdde, verbleef als bezoeker van Lázaro Bejarano zelfs nog korter op het eiland.8

---

KOLONIALE MYTHEN EN BENEDENWINDSE FEITEN Curaçao, Aruba en Bonaire in inheems Atlantisch perspectief, ca. 1499-1636 Luc Alofs | 2018

Paperback ISBN: 9789088906015 | Hardback ISBN: 9789088906039 | Imprint: Sidestone Press | De geschiedschrijving van de zogenaamd Spaanse periode van de Benedenwindse eilanden Curaçao, Aruba en Bonaire (ca. 1499-1634/6) wordt nog steeds gedomineerd door koloniale mythes over inheemse bewoners en Spaanse encomenderos. Inheemse bewoners worden beschreven vanuit een eurocentrisch perspectief ofwel als Giganten (Vespucci) ofwel als volgzame onderworpenen van Europese kolonisatie. Al in 1588, verdedigde Juan de Castellanos in zijn ‘Elegías de los claros varones de Indias y la historia del Nuevo Reino de Granada’ het encomienda systeem en prees hij de Benedenwindse encomendero’s Juan de Ampiés en Lazaro Bejarano. Twintigste eeuw historici reproduceerden deze koloniale verbeelding van de Benedenwindse eilanden. Europese nieuwkomers werden afgebeeld als de brengers van het christendom en humanisme of als oprichters van het (post) koloniale context van de Nederlandse Antillen.

Ook literatoren werden beïnvloed door deze koloniale mythen. In 1970 liet arts en dichter Chris Engels (pseudoniem: Luc Tournier) archeologisch onderzoek in Aruba uitvoeren om uit te vinden of de inheemse bevolking inderdaad Giganten waren. Cola Debrot baseerde zijn novelle _De Vervolgden_ (1981) op het werk en leven van christenhumanist Bejarano. Humanist Frank Martinus Arion pleitte in 2003 zelfs voor het oprichten van een standbeeld voor Bejarano: ‘_als de eerste Curaçaose bestuurder die zich met hart en ziel voor ons eiland heeft ingezet en zijn nut meer dan eens bewees. Bovendien was hij één van de eerste humanisten van de nieuwe wereld_’. Deze publicatie is een exercitie in het deconstrueren van koloniale mythen en het tot stand brengen van een gedekoloniseerde inheems Atlantische Benedenwindse geschiedschrijving.

---

De serie zoais door steller dezer gedacht, vangt aan met een lang citaat uit de niet door elegant uitblinkende in rijmvorm gestelde: ,, Elegías de los claros varones de Indias y la Historia del Nuevo Reino de Granada" van Juan de Castella-

nos uit Andalusië, die in 1536 met een groep conquistadores te Santa Marta in het tegenwoordige Colombia aankwam, daar priester gewijd werd en ongeveer 50 jaren de herderlijke bediening waarnam.

---

Fuente, nota i/òf referensia

Sevilla, España, 1501+1575, Curazao, Antillas Holandesas )

Biografia

Lázaro Bejarano a nasé na Sevilla na 1501 i probablemente a sali pa Mundu Nobo alrededor di 1520. Despues di morto di Juan de Ampués na 1533 Maria i Lázaro promé a biba na Sevilla pa vários aña promé ku nan a bira un faktor na Curaçao.

E tabata gobernador di Aruba, Korsou i Boneiru di 1540 pa 1541. E tabata yerno di Juan de Ampués ku el a sigui despues di su morto na 1533 na Hispanola. E tabata pasa solamente periodonan kortiko riba e islanan. y Lázaro Bejarano—son-in-law of the Spanish slave-dealer Juan Martínez de Ampiés - dona MAria Beatrix

---

Johan Joseph (John) de Pool (☆ 12 di mart 1873 na Willemstad - † 8 di ougùstùs 1947 na Panama) tabata un escritor di prosa na spaño. Prinsipalmente el a gana un nòmber bou di Suramerikanonan pa medio di su kantidat grandi di skirbimentunan tokante Simon Bolivar i su contemporáneonan i kamaradanan. Bou di e Curasoleñonan e ta conoci primordialmente como un escritor di memorianan Curasoleño cu awor ta wordo publica na Hulandes pa prome biaha. E obra di John de Pool ta importante te awe ainda pasobra e ta proveé ​​un imágen personal i penetrante di e bida sosial kultural, ‘sosiabilidat’, di e isla di Curaçao rònt di kambio di siglo 19 pa siglo 20, un periodo den kua e eskritor ta nostálgiko ta pensa bèk.

Biografia

John de Pool (1873-1947) behoorde tot de Spaanse school in de Antilliaanse letterkunde. Su prome obra Del Curacao que se va (1935), e ta describi den un tono medio melankoliko, medio ironiko su isla natal ront di e kambio di siglo. E buki ta consisti di 74 rubrika ku por wordu kategorisa den 5 tema: folklor, arte i kultura, ensenansa, persona i susesonan.

dat voor het eerst in 1935 verscheen, geeft John de Pool op half-melancholieke, halfironische toon een beeld van Curacao rond de eeuwwisseling. Wat een bespreking van "Del Curacao que se va" zo bemoeilijkt is het feit dat het boek is opgebouwd uit meer dan zeventig rubrieken over zeer uiteenlopende onderwerpen.

Op het gevaar af dat belangrijke onderwerpen uit de boot vallen, heb ik de rubrieken in de volgende vijf kategorieen verdeeld: a. Volkskunde, b. Kunst en cultuur, c. Onderwijs, d. Personen en e. Gebeurtenissen.

(Curaçao 1873 - Panama 1947), eskritor di prosa di skirbimentu spañó, ta konosí prinsipalmente den e repúblikanan bisiña di Sur Amérika komo un eksperto riba historia di Simon Bolivar i su contemporáneonan, pero a bira partikularmente famoso na Curaçao komo un deskribidó di hende i situashonnan rondoná e kambio di siglo, den kua, den un tono mitar melankóliko, mitar iróniko, ta papia di hende bieu i kosnan ku ta pasa. E ta un di e representantenan mas importante di e skol spañó (wak @: Arte visual; @: Literatura na Antia Hulandes). Pa konmemorá su memoria, un kaya a haña su nòmber den e distrito di Brievengat (Brievengat Bieuw - òf Oud Brievengat: E promé di e kompleho di bibienda públiko riba e sitio aki). Na Bievengat i (parti di) Bonam, vários kaya ta karga nòmber di Curacaoanonan famoso ku a laga nan marka riba tereno kultural/artístiko.

De Pool wachtte, zo weten we uit een interview met hem, jaren op een ridderorde voor het uitvoeren van inlichtingenwerk in Panama voor de Nederlandse regering.

Curazao que se va bestaat uit vierenzeventig hoofdstukken.

Obra

• 1935 - Del Curazao que se va: páginas arrancadas de El libro de mis Recuerdos, Santiago de Chile
• 1960 - Zo was Curaçao (tradukshon di Del Curazao que se va den: Antilliaanse Cahiers jrg. 4, nr. 1-4 (1960);
• 1943 - El primer chispazo del genio
• Bolivar en Curazao
• 1946 - Manuel Carlos Piar, conquistador de la Guyana
• 1956 - Lit.: J.Terlingen, Lengua y literatura españolas en las Antillas Neerlandesas

Fuente, nota i/òf referensia

---

E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

Francio E. Guadeloupe (☆ 1971 na Aruba), ta un antropologo social y cultural y un sociologo di desaroyo Arubano-Hulandes.

Bida y labor

Francio Guadeloupe a nace y lanta na Aruba. Cu diesocho aña el a muda pa Hulanda, unda e tabata traha y studia antropologia cultural y estudio di desaroyo na Universidat Radboud na Nijmegen. Na 1999, Guadeloupe a obtene e grado di master den sociologia di desaroyo, basa riba su investigacion riba e cultonan Afro-Brazilero "Candomblé" y "Umbanda" na Rio de Janeiro y Salvador da Bahia (Brazil). A base di su disertacion Guadeloupe a publica dos buki: A vida e uma dança The Candomble Through the Lives of Two Cariocas (Nijmegen, CIDI, 1999), y Dansen om te leven: over Afro-Braziliaanse cultuur en religie (Luyten & Babar, 1999). Na 2006, el a terminá su doctorado den antropologia social y cultural na Universidat di Amsterdam (UvA), caminda el a lidera e grupo di programa Globalizing Culture and the Quest for Belonging.

, ta presidente di Universidad di St. Martin na Philipsburg, Sint Maarten riba e isla bi-nacional di Sint Maarten & Saint Martin (Caribe Hulandes y Frances). E obra di Guadeloupe por ser deskribí komo un investigashon di posibilidatnan ku ta buska pa desmontá e fikshonnan di "rasa", sexismo, i e naturalizashon di hierarkianan di klas ku a bira trese den nos pensamentu, komportashon, i aranzamentunan institushonal. Su método ta mihó reflehá den e axioma aki tradusí for di un artíkulo hulandes publiká den e revista Sociale Vraagstukken na 2012:

• Guadeloupe, former dean of the University of St. Martin (USM),
• Francio Guadeloupe is a senior researcher and staff member of the KITLV. A Social & Cultural Anthropologist by training, Dr. Guadeloupe has worked at all the major universities in the Netherlands. He served for four years as the President of the University of St. Martin (USM), until hurricane Irma led to the temporary closure of the institution on the bi-national island of Sint Maarten and Saint Martin. He is currently the chair of the project ‘Island(er)s at the Helm: Co-creating research on sustainable and inclusive solutions for social adaptation to climate challenges in the (Dutch) Caribbean‘.

Guadeloupe’s principle areas of research have been on the manner in which popular understandings of national belonging, cultural diversity, religious identity, and mass media constructions of truth, continue to be impacted by colonial racisms and global capital. He has pursued these interests in his research and publications on social processes on the bi-national island of Saint Martin & Sint Maarten (St. Martin), Curaçao, Aruba, Saba, Sint Eustatius, Brazil, and the Netherlands. He is the author of the monograph, Chanting Down the New Jerusalem: Calypso, Christianity, and Capitalism in the Caribbean (University of California Press, 2009). Dr. Guadeloupe is currently embarking on a study of climate challenges in the (Dutch)Caribbean from a popular culture and cultural heritage perspective.

Francio Guadeloupe (Aruba, 1971) kwam op zijn achttiende van de Antillen naar Nederland. Hij werkte als opbouwwerker en studeerde culturele antropologie en ontwikkelingsstudies in Nijmegen en Amsterdam. Als antropoloog is hij momenteel verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Ministerie van BZK vestigt 2 nieuwe leerstoelen voor het Koninkrijk Nieuwsbericht | 23-05-2024 | 16:19

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vestigt 2 nieuwe leerstoelen voor het Koninkrijk. Er komt een leerstoel politicologie/bestuurskunde en een leerstoel antropologie/sociologie.

De Universiteit Leiden en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam (UvA), zijn geselecteerd als vestigingsplaatsen voor de leerstoelen. De Universiteit Leiden zal de leerstoel politicologie/bestuurskunde bekleden en KITLV/UvA de leerstoel antropologie/sociologie.

Leerstoelhouders De Colleges van Bestuur van de UvA en de Universiteit Leiden hebben het voorstel tot de benoeming van hun kandidaat goedgekeurd. Sociaal en cultureel antropoloog, onderzoeker dr. Francio Guadeloupe wordt de leerstoelhouder Publieke Antropologie van Koninkrijksrelaties voor de KNAW/KITLV/UvA. Dr. Wouter Veenendaal, universitair hoofddocent Vergelijkende politicologie bij het Instituut Politieke Wetenschap van de Universiteit Leiden, wordt leerstoelhouder Democratische Vertegenwoordiging in het Koninkrijk voor de Universiteit Leiden. Hij zal bij het KITLV in Leiden worden gedetacheerd.

---

Damen Shiprepair Curaçao (DSCu), antes Curaçaosche Dok Maatschappij (CDM), ta un empresa di eksplotashon di dòk i reparashon di barku ku ta establesé den Schottegat na Kòrsou desde 1958. E fasilidatnan i infrastruktura di e dòknan i waf ta propiedat di CDM Holding NV , un kompania di gobièrnu di Kòrsou fundá na 1958. Desde 2017 DSCu ta hür i opera esakinan.

Historia

Curaçaosche Dok Maatschappij a wòrdu fundá na desèmber 1958 a base di un akuerdo entre Curaçaosche Petroleum Industrie Maatschappij (CPIM) ku su supsidiario Curaçaosche Scheepvaart Maatschappij (CSM) i e companianan N.V. Combinatie Pletterij Nederhorst, Dok- en Werf Maatschappij Wilton¬Feijenoord N.V. i Nederlandse Dok¬ en Scheepsbouw Maatschappij v.o.f. Riba 1 di yanüari 1959 CSM a pasa e operashon di e dòknan pa Curaçaosche Dok Maatschappij.

For di inisio CDM tabata e empresa di reparashon di barku mas moderno den Karibe i for di 1972 tambe esun mas grandi. CDM a kontribui grandemente na ekonomia di Antias Hulandes. Het totaal aantal eigen werknemers bedraagt circa 1.200.?? Den un reorganisashon grandi na 1962 e empresa ta tuma over e Reina Wilhelmina dok di NV Combinatie Pletterij Nederhorst i Beatrix dok di refineria Shell. E ekspansion di su fasilidatnan i personal a kontinua te aña 1982, ora un reseshon a dal e mundu maritimo. Te fin di e dekada tabatin atrobe un subida den e aktividatnan.

Na 2015 e empresa hulandes Damen Shipyard Group a traha un waf di reparashon na Kòrsou pa e toubotnan, fabriká pa Damen, ku ta navega den Laman Karibe. Riba proposishon di gobièrnu di Kòrsou, e grupo tambe a tuma over dia 1 di febrüari 2017 e aktividatnan di CDM, ku den un forma kontrolá a bai fayit na ougùstùs 2016. Bou di nòmber i maneho nobo e empresa a logra rekobrá un posishon den top na Karibe na 2018, ofresiendo un seri di servisio den mantenshon, reparashon, adaptashon i konvershon di barkunan i konstrukshonnan offshore di tur tamaño.

Dòknan

Den kurso di tempu a operá diferente dòk:

• Reina Wilhelmina: dòk flotante, 3000 dwt, 1926 -1980 (antes di NV Combinatie Pletterij Nederhorst)
• Juliana - dòk flotante, 4000 dwt, 1929-1946 (bendi na Surabaya)
• Beatrix- dòk kobá di 28.000 dwt, 192 meter largu (1943 - presente)
• Antilia: dòk kobá di 120.000 dwt, 280 meter largu (april 1972 - presente)

Banda di esei tin dos dòk flotante desde 2018. Despues ku nan tabata defekto pa algun tempu a disidi pa saka nan por kompleto for di waf den kurso di 2024.

Fuente, nota i/òf referensia

Damen =

• Desde 2017 Damen Shiprepair Curacao ta hür i taa eksplota e fasilidatnan i infrastruktura den waf di CDM di un kompania di gobièrnu funda na 1958, CDM Holding NV. Desde 20?? propiedad di Antias Hulandes.
• Na 2016 CDM a wordu deklara fayit ku a wordu lanta na 2021 wegens gebrek aan baten.

Na 2015 Damen a traha un waf di reparashon na Kòrsou pa e trailernan ku Damen a traha i ku ta bula den awa karibense. Riba 1 di febrüari 2017, riba proposhon di e Gobièrnu di Kòrsou, e Grupo tambe a tuma over e aktividatnan di CDM, ku den un forma kontrola a bai fayit na ougùstùs 2016. Personal i material a pasa pa e kompania nobo Damen Shiprepair Curaçao (DSCu). E pianan flosante di e CDM lo ser remplasá durante di aña 2018 ku pianan mas grandi: pianan C lo bira 230 pa 45 meter i pianan D 108 pa 23 meter. E kantidat aki ta úniko den Karibe i Latino-Amerika.

Damen bouwde in 2015 een reparatiewerf op Curaçao voor de door Damen gebouwde sleepboten die in de Caribische wateren varen. Op voorstel van de Curaçaose regering nam de Groep op 1 februari 2017 ook de activiteiten over van de Curaçaose Dokmaatschappij (CDM), die in augustus 2016 gecontroleerd failliet was gegaan. Personeel en materieel ging over naar het nieuwe bedrijf Damen Shiprepair Curaçao (DSCu). De oude drijvende dokken van de CDM worden in de loop van 2018 vervangen door grotere: dok C wordt 230 bij 45 meter en dok D 108 x 23 meter. Deze omvang is uniek voor het Caribisch gebied en Latijns-Amerika.

• NOTES

Van ds zijde van de afdeling „Public Relations" van de CPIM kregen wij het volgende bericht: De N.V. combinatie Plet terij--Noderhorst tezamen mol de Nederlandsche dok- en scheepsbouw maatschappij V.O.F, on do N.V. dok-on werf maatschappij Wilton-Feyenoord hebben in principe overeenstemming bereikt mei do N.V. Curacaosche Petroleum Industrie maatschappij en de N.V. Curacaosche scheepvaart maatschappij-, op grond waarvan hol thans door laatstgenoemde maatschappij geëxploiteerde Beatrix dok met bijbehorend scheepsreparatiebedrtjf als mode do bedrijven dor N.V. combinatie Pletterij-Nederhorsl binnenkort als oen bedrijf zullen worden geëxploiteerd door oen 'o stichten „N.V. Curacaose dok maatschappij". De nieuwe N.V. zal hierdoor beschikken over do grootste en modernste schoepsreparatie-faciliteiten in hot Caraibisch gebied.

In 2017, DAMEN Shipyards took over the facilities and invested heavily in infrastructure, as well as the upgrading and training of its workforce. With two large graving docks and two floating docks, cranes with capacities of up to 75 tons and more than 2,000 meters of repair wharves and fully equipped repair shops, DAMEN Shipyards is one of the largest and best-equipped ship repair facilities in the Caribbean.

Er zijn twee gegraven dokken, namelijk het 30.000 dwt Beatrixdok, gebouwd door de Shell in 1942/1943 en het Antiliadok, groot 130.000 ton, in april 1972 officieel in gebruik gesteld door Gouverneur Leito. Het bedrijf heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de economie van de Nederlandse Antillen, heeft tot 1982 voortdurend uitgebreid zowel in faciliteiten als in mankracht, maar is in 1982 getroffen door de recessie in de scheepvaart. Het totaal aantal eigen werknemers bedraagt circa 1.200. Door de moderne faciliteiten kunnen alle scheepsreparaties worden verricht. Het heeft technisch gezien in de internationale scheepvaartwereld een zeer goede naam. De Curaçaosche Dok Maatschappij beschikt behalve over de twee gegraven dokken ook over diverse reparatiekaden, dok- en kadekranen en modern ingerichte werkplaatsen.

Ter gelegenheid van de ingebruikneming van het grootste commerciële droogdok van het westelijk halfrond zal de post'administratie van de Nederlandse Antillen op 7 april 1972 een bijzondere frankeerzegel in de waarde van 30 cent uitgeven. Het ontwerp van deze zegel werd verzorgd door de heer Oscar Ravelo op Curacao. Op de eerste dag van uitgifte zullen de enveloppen uitsluitend gefrankeerd met deze zegel voorzien worden van een eerste-dag-stempelafdruk.

Overname per 1 februari 2017 door Damen Shipyard Group

Fuente, nota i/òf referensia

Curaçaosche Dok Maatschappij N.V. is een dok- en scheepsreparatiebedrijf gevestigd in Curacao. Het kwam in december 1958 voort uit de combinatie Curacaos Petroleum Industrie Maatschappij (CPIM) en Curaçaosche Scheepvaart Maatschappij (CSM) en de N.V. Combinatie Pletterij Nederhorst, de Dok- en Werf-Maatschappij Wilton¬Feijenoord N.V. en de Nederlandse Dok¬ en Scheepsbouw Maatschappij v.o.f., waarbij op 1 januari 1959 het dokbedrijf van CSM overgedragen werd aan de N.V. Curaçaosche Dok Mij.

Na 1972 e tabata e empresa di reparashon di barku mas grandi den Karibe. El a logra rekobrá un posishon den top na 2018, despues ku e grupo hulandes multinashonal a tuma over e maneho di CDM na 2017 pfresiendo servisio amplio den mantenshon, reparashon, adaptashon i konvershon di barkunan i konstrukshonnan offshore di tur tamaño.

despues ku esaki a pasa pa e grupo hulandes Damen Shipyards na 2017. In 2017, global player Damen Shiprepair & Conversion took over the management of the Curaçao Drydock Company, established in 1959. Under the new name it will continue offering a full range of services in maintenance, repair, refit and conversion of vessels and offshore constructions of all sizes. Na 2017, e hungadó global Damen Shiprepair & Conversion a tuma over e maneho di Curaçao Drydock Company, establesé na 1959. Den e nòmber nobo e lo sigui ofresé un gama kompleto di servisio den mantenshon, reparashon, adaptashon i konvershon di barkunan i konstrukshonnan offshore di tur tamaño.

---

Tula

• nl.wiki vertalen: Vrijheidsstrijder wordt nationale held

Tula werd steeds meer gezien als symbool tegen de slavernij. In 2010 werden hij en andere leiders van de slavenopstand officieel gerehabiliteerd als ‘mannen en vrouwen van eer en goede naam’ en op initiatief van het Fundashon Rehabilitashon Tula werd hij zelfs officieel uitgeroepen tot nationale held van Curaçao.[23] Dit werd nog eens benadrukt in 2013, toen het 150 jaar geleden was dat de slavernij door Nederland werd afgeschaft. Dat jaar werd door de ministerraad namelijk uitgeroepen tot het jaar ter ere van de vrijheidsstrijder Tula.[24] Volgens oud-premier Don Martina kan de nationale held Tula zich nu voegen bij illustere internationale vrijheidsstrijders zoals Nelson Mandela, Martin Luther King en Gandhi.[23] Sinds 2020 is hij opgenomen in het lijstje van vijftig onderwerpen die inkijk geven in de Curaçaose geschiedenis, de zgn. Canon van Curaçao.[25] In Nederland gaat deze erkenning moeizamer. In 2021 werd een motie in de Tweede Kamer om Tula op te nemen in het onderwijs nog afgewezen, maar op 29 oktober 2022 wordt wel een motie aangenomen om meer aandacht geven aan de verhalen van vrijheidsstrijders als Tula en anderen in het onderwijs en tegelijkertijd ook onderzoek naar hen te doen.[26] In de excuses van de Nederlandse regering voor het slavernijverleden wordt Tula door minister-president Mark Rutte met name genoemd.[27]

---

Pedro Pablo Medardo de Marchena (☆ 29 di yüni 1899]] na Kòrsou - † Kòrsou 29 di yüni 1899 i a muri 15 di mei 1968 na Boneiru, kaminda el a biba for di aña 1940 te na su morto. Kasi 30 aña el a biba na Boneiru, despues ku gobièrnu kolonial a pone prezu den kampo di konsentrashon pa motibu di su pensamentu revolushonario. Medardo ta yu di un hudiu ku tabata biba na Kòrsou. Su mama tabata un dama koló skur di Kòrsou ku a kria Medardo. Su tata a sostené su edukashon kompletamente i tambe a rekonosé su yu, for di kua Medardo a haña e fam di su tata, Benjamin Abraham de Marchena. Medardo den e tempu ei tabata negoshante.

Guera

Durante di Di Dos Guera Mundial, den mei 1940, Gobièrnu Kolonial a disidí di kue diferente hende sospechoso i ku fam straño prezu. Aparentemente nan tabata un peliger pa estado. Entre personanan akí tabatin Fred Fischer fotógrafo, dòkter J. Benesch, tur dos nasé na Alemania i tambe Pader Paul Brenneker ku nan a kere ku el a nase na Berlin i tambe Medardo de Marchena. Medardo no pa motibu kaminda el a nase, pero si pa su pensamentunan ku nan a kategorisá komo peligroso i antikolonial. E tabata un di e promé personanan peligroso ku nan a arestá na Kòrsou., sospecha di ta simpatisá ideanan komunista i pro nazi. Aparentemente tabatin 2 otro Antiano mas den e kampo di konsentrashon na Boneiru, pero mi no a haña konfirmashon di esaki. Den dékada 20 Medardo de Marchena ta haña problema ku iglesia katóliko i asta tabata na punto di kuminsá un kaso den korte kontra iglesia katóliko. Medardo a publiká diferente artíkulo kontra mishon katóliko, i tambe kontra dominio hulandes. E tabata kier a habri wowo di nos komunidat kontra di dominio hulandes i tambe kontra katolisismo. Medardo a batisá i kasa katóliko i su yunan tambe el a batisá katóliko. Durante e lucha akí e ta laga un domi batisá su di 4 yu.

Publikashon

Na 1929 Medardo a publiká e buki “Ignorancia o educando un pueblo”, despues el a manda un karta pastoral i tambe artíkulonan ( entre pueblo i gobièrnu) den “De Onpartijdige” (1932– 1934). Ni e gobièrnu kolonial, ni iglesia katóliko por a imaginá ku Medardo lo a alkansá asina tantu hende. Den e publikashonnan akí e tabatin algun akusashon hopi serio. Por ehèmpel el a puntra ken tin falta, ku nos no tin nos mes hendenan den posishonnan haltu den komunidat, posishon ku ta nesesario pa duna nos hendenan mas rèspèt. Medardo a splika, ku ta: “hòmbernan blanku ku wowo blou ku ta parse hende muhé dor di nan manera di bisti, ku tin tantu Roma komo Hulanda komo nan patria. Ta nan ta kulpabel ku Kòrsou a keda tras, miéntras ku e poblashon di koló pa mas ku kuater generashon kaba ta gosa di abolishon di sklabitut”.

Pedro Pablo Medardo de Marchena ta derá den e santana di Iglesia Protestant na Playa Boneiru.